Οι αφανείς ήρωες του 1940 στην «Αφύλαχτη Διάβαση» του Πρώτου Προγράμματος 28.10.2017

Οι αφανείς ήρωες του 1940 στην «Αφύλαχτη Διάβαση» του Πρώτου Προγράμματος 28.10.2017

ΠΡΩΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

ΑΦΥΛΑΧΤΗ ΔΙΑΒΑΣΗ

«Οι αφανείς ήρωες του 1940»

Οι μαρτυρίες του τελευταίου επιζήσαντα από τον τορπιλισμό της «Έλλης»

και της «Μάνας των Πεσόντων» 

Σάββατο 28 Οκτωβρίου 2017, ώρα 11:00 – 13:00

Πίσω από τις επίσημες σελίδες της Ιστορίας και τα ονόματα των πρωταγωνιστών των γεγονότων, υπάρχουν οι απλοί, καθημερινοί άνθρωποι. Άνθρωποι που βρέθηκαν στη δίνη του πολέμου χωρίς να το καταλάβουν και δίχως να αναλογίζονται το τι επρόκειτο να επακολουθήσει. Είναι οι άνθρωποι της πρώτης γραμμής, που όμως έμειναν στο σκοτάδι. Είναι οι αφανείς ήρωες του 1940, οι οποίοι καταθέτουν τις δικές τους μοναδικές μαρτυρίες για την απαρχή του πολέμου.

Το ελαφρύ καταδρομικό «Έλλη» (Αρχείο ΥΕΘΑ)
Το ελαφρύ καταδρομικό «Έλλη» (Αρχείο ΥΕΘΑ)

Η εκπομπή «Αφύλαχτη Διάβαση», που μεταδίδεται το Σάββατο 28 Οκτωβρίου 2017 και ώρα 11:00 από το Πρώτο Πρόγραμμα, παρουσιάζει τη μαρτυρία του τελευταίου επιζήσαντα του τορπιλισμού της «Έλλης», Δημητρίου Λουκά, καθώς και τη μαρτυρία της «Μάνας των Πεσόντων», της «Κυράς της Σκουτάρας», Ερμιόνης Πρίγκου. Δύο πολύτιμες μαρτυρίες που ενσωματώνονται πλέον στο ήδη πλούσιο Αρχείο της ΕΡΤ.

Ο Δημήτριος Λουκάς, εικοσάχρονος άνδρας τότε, και η Ερμιόνη Πρίγκου, οκτάχρονο κορίτσι τότε, έζησαν το ξέσπασμα του πολέμου και αφηγούνται με τον δικό τους τρόπο όλα όσα διαδραματίστηκαν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και του φθινοπώρου του 1940.

Ο Δημήτριος Λουκάς σε εκδήλωση του Ε΄ ΚΑΠΗ Κερατσινίου (Αρχείο ΚΑΠΗ)
Ο Δημήτριος Λουκάς σε εκδήλωση του Ε΄ ΚΑΠΗ Κερατσινίου (Αρχείο ΚΑΠΗ)

Στο πρώτο μέρος της εκπομπής, οι ακροατές έχουν την ευκαιρία να ακούσουν τη διαδρομή του έφηβου Δημητρίου Λουκά που φεύγει από ένα χωριό της Εύβοιας και έρχεται στην Αθήνα για να κυνηγήσει μία καλύτερη τύχη. Πιάνει δουλειά ως γκαρσόνι στα καφενεία και ταβερνεία της προπολεμικής Ομόνοιας. Η γνωριμία του με ένα υψηλόβαθμο στέλεχος του Πολεμικού Ναυτικού, σε συνδυασμό με την καπατσοσύνη του, θα αποδειχθεί καταλυτική για τη μετέπειτα ζωή του. Μπαρκάρει ως μάγειρας σε φορτηγά και ποστάλια και μερικούς μήνες αργότερα κατατάσσεται στο Ναυτικό για να υπηρετήσει τη θητεία του. Τα σύννεφα του πολέμου έχουν πυκνώσει πια πάνω από την Ευρώπη. Ο Δημήτριος Λουκάς, έπειτα από πολλές περιπέτειες και μετακινήσεις, θα τοποθετηθεί ως βοηθός μάγειρα στο καταδρομικό «Έλλη». Και από τότε θα αλλάξει η ζωή του για πάντα.

Η καταγραφή της μαρτυρίας του Δημητρίου Λουκά πραγματοποιήθηκε το Μάιο του 2014 στο σπίτι του στο Κερατσίνι.

Η Ερμιόνη Πρίγκου σε τάφο πεσόντα στην αυλή του σπιτιού της (Αρχείο ΥΕΘΑ)
Η Ερμιόνη Πρίγκου σε τάφο πεσόντα στην αυλή του σπιτιού της (Αρχείο ΥΕΘΑ)

Στο δεύτερο μέρος της εκπομπής, η «Μάνα των Πεσόντων», Ερμιόνη Πρίγκου, εξιστορεί στην ΕΡΤ τις λυσσαλέες μάχες που έλαβαν χώρα στο αλβανικό μέτωπο, και συγκεκριμένα στο λόφο του Άη-Θανάση, μερικές μόνο εκατοντάδες μέτρα από το σπίτι της οικογένειάς της. Η Ερμιόνη Πρίγκου ήταν τότε οκτάχρονο κορίτσι, αλλά ο πόλεμος της χάραξε για πάντα το βλέμμα. Από τότε, φροντίζει τα μνήματα των έξι στρατιωτών που βρίσκονται θαμμένοι στην αυλή του σπιτιού της και, όπως θυμάται, έριξε και εκείνη χώμα με τα παιδικά της χέρια πάνω από τους τάφους. Ζει εδώ και 85 χρόνια στη ρίζα του βουνού Σκουτάρα, περίπου δέκα χιλιόμετρα από τη Χειμάρρα, και αφηγείται το έπος του ’40 όπως το έζησε ένα παιδί στα βουνά της Αλβανίας.

Η καταγραφή της μαρτυρίας της Ερμιόνης Πρίγκου πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2017 σε στούντιο ηχογραφήσεων της ΕΡΤ.

Έρευνα-παρουσίαση: Θωμάς Σίδερης.

Info:

Σάββατο 28 Οκτωβρίου 2017, ώρα 11:00 – 13:00

Εκπομπή: «Αφύλαχτη Διάβαση»

«Οι αφανείς ήρωες του 1940»

Live Streaming: webradio.ert.gr/proto

Facebook: www.facebook.com/protoprogramma.ert

Τις εκπομπές της «Αφύλαχτης Διάβασης» μπορείτε να τις ακούτε -μετά την πρώτη ραδιοφωνική τους μετάδοση- και στο web radio της ΕΡΤ:

http://webradio.ert.gr/category/proto-programma/afylachti-diavasi