ΕΡΤ1- Ενημερωτικό σημείωμα προγράμματος
ΚΥΡΙΑΚΗ 9 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2025
Τους σημαντικότερους σταθμούς της ζωής του Θάνου Μικρούτσικου παρουσιάζει η εκπομπή «Πρόσωπα με τον Χρίστο Βασιλόπουλο», στην ΕΡΤ1.
Η εκπομπή καταγράφει τα παιδικά χρόνια στην Πάτρα. Εκεί μυήθηκε στη μουσική στο αυστηρό περιβάλλον του Ωδείου. Διεύρυνε τα ακούσματά του χάρη στους αμερικανικούς σταθμούς, που μετέδιδαν rock ’n’ roll. Η έρευνα φωτίζει ποιοι διαμόρφωσαν την προσωπικότητά του στα χρόνια της ενηλικίωσης και πώς πολιτικοποιήθηκε τη δεκαετία του ’60 μέσα από τα συλλαλητήρια, τις πορείες πλάι στον Θεοδωράκη και αργότερα στην εξέγερση του Πολυτεχνείου. Ο δρόμος μέχρι τον «Σταυρό του Νότου», που άφησε εποχή, ήταν γεμάτος πειραματισμούς, εμπειρίες και σκαμπανεβάσματα. Στο πρώτο μέρος του αφιερώματος της εκπομπής, θα γνωρίσουμε τον Θάνο Μικρούτσικο μέσα από τα μάτια των ανθρώπων που τον έζησαν. Η σύζυγος και τα τέσσερα παιδιά του μιλάνε, για πρώτη φορά όλοι μαζί, φωτίζοντας την πτυχή του στοργικού οικογενειάρχη, που επικοινωνούσε με παραμύθια, παιχνίδια, μουσική, ακόμα και με επιστολές. Οικογένεια, φίλοι και συνεργάτες μάς «ξεναγούν» σε άγνωστα μονοπάτια της ζωής ενός από τους σημαντικότερους Έλληνες συνθέτες της γενιάς του.
Τα παιδικά χρόνια
Γεννημένος και μεγαλωμένος σε αστική οικογένεια της Πάτρας, το πιάνο μπήκε στη ζωή του όταν ήταν μόλις 6 ετών. Έμαθε το πιάνο και γοητεύτηκε από τους ήχους του χάρη στη θεία του, ενώ έμαθε να διαβάζει νότες στο ωδείο. Εντός του αυστηρού περιβάλλοντος του Ελληνικού Ωδείου επιτρέπονταν μόνο οι κλασικοί συνθέτες.
Τα μουσικά ακούσματα
Σύντομα, όμως, ο Θάνος ανακάλυψε τη rock ’n’ roll και τον Χατζιδάκι, γνώρισε την τζαζ, εκτίμησε τα λαϊκά ακούσματα της εποχής, εμπνεύστηκε βαθιά από τα έργα του Θεοδωράκη. Όλα τα μουσικά είδη τον γοήτευαν και είχαν κάτι να του δώσουν. Αποφάσισε ότι από τη μουσική του παλέτα δεν θα έλειπε ποτέ η ποικιλία.
Η πολιτικοποίηση
Όταν τη δεκαετία του ’60, η οικογένεια μετακόμισε στην Αθήνα, εντάχθηκε στη Νεολαία Λαμπράκη και βρέθηκε στις πορείες στο πλευρό του Μίκη. Στην εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973, ήταν από τους πρώτους που μπήκαν μέσα στο Ίδρυμα. Εμψύχωνε τους φοιτητές και έπαιζε τραγούδια στο πιάνο. Την άγνωστη ιστορία μαρτυρούν στην εκπομπή όσοι βρέθηκαν εκεί. Ανάμεσα στις μαρτυρίες που συγκινούν είναι αυτή του αδελφού του Ανδρέα, ο οποίος περιγράφει πώς τους συνέλαβαν και τους βασάνισαν.
Τα μουσικά έργα
Ο Θάνος Μικρούτσικος συστήθηκε και καθιερώθηκε στο κοινό ως ένας κατεξοχήν πολιτικοποιημένος συνθέτης. Δεν είναι τυχαίο ότι οι πρώτες του δισκογραφικές δουλειές ήταν τα «Πολιτικά τραγούδια» και η «Καντάτα για τη Μακρόνησο». Παρ’ όλα αυτά, οι αναφορές του στο έντεχνο και στο λαϊκό τραγούδι τον έκαναν αγαπητό στο ευρύ κοινό της εποχής. Για τον ίδιο, η μεγαλύτερη αγάπη του ήταν η μελοποιημένη ποίηση. Μέχρι τα τέλη του ’70 είχε μελοποιήσει, μεταξύ άλλων, Καρυωτάκη, Ρίτσο, Ναζίμ Χικμέτ και Βολφ Μπίρμαν.
Ο Καββαδίας
Ο ποιητής που έμελλε να τον σημαδέψει, όμως, ήταν ο Νίκος Καββαδίας. Ο «Σταυρός του Νότου» γεννήθηκε από τη μελοποίηση 11 έργων του Έλληνα ποιητή. Ήταν μια δουλειά που κανείς, πέρα από τον Μικρούτσικο, δεν πίστευε ότι θα σημειώσει πωλήσεις. Όπως γρήγορα αποδείχθηκε, ο «Σταυρός του Νότου» όχι μόνο δεν «πάτωσε», αλλά μετατράπηκε στο δισκογραφικό φαινόμενο που τον ακολούθησε μέχρι το τέλος.
Στην εκπομπή μιλούν: η σύζυγός του Μαρία Παπαγιάννη, οι κόρες του Σεσίλ, Κωνσταντίνα, Αλεξάνδρα, ο γιος του Στέργιος και ο αδελφός του Ανδρέας Μικρούτσικος. Ακόμα, ο στιχουργός και ραδιοφωνικός παραγωγός Οδυσσέας Ιωάννου, ο ερμηνευτής και ραδιοφωνικός παραγωγός Κώστας Θωμαΐδης, ο μουσικός Θύμιος Παπαδόπουλος, ο ερμηνευτής Μανώλης Μητσιάς, η τραγουδίστρια Ρίτα Αντωνοπούλου, η στιχουργός Λίνα Νικολακοπούλου, ο καθηγητής ΕΜΠ Γιάννης Μηλιός και ο διοργανωτής συναυλιών Μάνος Τρανταλίδης.