Ξεχωριστά αφιερώματα με σπάνιο οπτικοακουστικό υλικό
από το Αρχείο της ΕΡΤ
Από Δευτέρα 27 Οκτωβρίου έως και Κυριακή 2 Νοεμβρίου 2025
Ξεχωριστά αφιερώματα, θεματικές εκπομπές και ντοκιμαντέρ με σπάνιο οπτικοακουστικό υλικό, ψηφιοποίησε και παρουσιάζει το Αρχείο της ΕΡΤ, την εβδομάδα από Δευτέρα 27 Οκτωβρίου έως και Κυριακή 2 Νοεμβρίου 2025.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Οπτικοακουστικής Κληρονομιάς, που γιορτάζεται στις 27 Οκτωβρίου, το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει το ποιητικό ντοκιμαντέρ του Δημήτρη Μαυρίκιου, «Polemónta», την πρώτη οπτικοακουστική καταγραφή που έγινε ποτέ στα ελληνόφωνα χωριά της Νότιας Ιταλίας.
Μέσα από ένα εξαιρετικό αφιέρωμα για την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1940, παρουσιάζονται οι θεατρικές δραστηριότητες ώς την Κυριακή 27 Οκτωβρίου 1940 και η αλλαγή του «σκηνικού» με την έναρξη του πολέμου.
Ακόμη, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα αφιερώματα στον κορυφαίο αρχιμουσικό Δημήτρη Μητρόπουλο, στον συγγραφέα Θανάση Βαλτινό, στον ζωγράφο-ποιητή Νίκο Εγγονόπουλο, στους ηθοποιούς Μίμη Φωτόπουλο και Σταύρο Ξενίδη, καθώς και στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, που ανοίγει αυλαία στις 30 Οκτωβρίου 2025, και στην Πανελλήνια Ημέρα Δωρεάς Οργάνων και Μεταμοσχεύσεων, που γιορτάζεται την 1η Νοεμβρίου.
Τα αφιερώματα αναρτώνται στον ιστότοπο της ΕΡΤ
www.ert.gr/ert-arxeio/ καθώς και στη σελίδα του Αρχείου στο Facebook
www.facebook.com/ERTarchive
27 Οκτωβρίου: Παγκόσμια Ημέρα Οπτικοακουστικής Κληρονομιάς
«Polemónta»
Το Αρχείο της ΕΡΤ για την Παγκόσμια Ημέρα Οπτικοακουστικής Κληρονομιάς και για την επέτειο πενήντα ετών από την προβολή και βράβευσή του στο 16ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1975, παρουσιάζει το ποιητικό ντοκιμαντέρ του Δημήτρη Μαυρίκιου, «Polemónta». Υπήρξε η πρώτη οπτικοακουστική καταγραφή που έγινε ποτέ στα ελληνόφωνα χωριά της Νότιας Ιταλίας. Απαθανάτισε, λίγο πριν από την κατάρρευσή του, ένα πανάρχαιο γλωσσικό μνημείο ελληνισμού, που σήμερα δεν υπάρχει πια. Το 1975 μιλούσαν ακόμα τα «Grecanica» στην Καλαβρία και τα «Grico» στην Απουλία, ελληνικές διάλεκτοι που, όπως συμφωνούν οι περισσότεροι γλωσσολόγοι, μιλήθηκαν αδιαλείπτως για δυόμισι χιλιετίες έως τον 20ό αιώνα. Έτσι η ταινία, στηριζόμενη πάντα στον γλωσσολογικό και εθνολογικό της άξονα, επεκτείνεται σε μνήμες και εικόνες από την αλλοτινή «Μεγάλη Ελλάδα», διάσπαρτη από αρχιτεκτονικά μνημεία της ελληνικής αρχαιότητας. Παράλληλα αντιμετωπίζει την κοινωνική πραγματικότητα των ελληνόφωνων στο πλαίσιο που δημιουργεί το φλέγον «Ζήτημα του Νότου» σε μια Ιταλία, όπου το υπανάπτυκτο νότιο τμήμα της χώρας παίζει τον ρόλο αποικίας οικονομικά χειραγωγημένης από την ανθηρή Βόρεια Ιταλία.
Σκηνοθεσία-σενάριο: Δημήτρης Μαυρίκιος
Φωτογραφία: Λευτέρης Παυλόπουλος
Μοντάζ: Γιάννα Σπυροπούλου-Δημήτρης Μαυρίκιος
Μουσική επιμέλεια: Ελένη Καραΐνδρου
28η Οκτωβρίου 1940: Επέτειος του «Όχι» – Κήρυξη Ελληνοϊταλικού πολέμου
«Bραδυά πολεμικής επιθεώρησης»
Ειδικό αφιέρωμα της σειράς θεατρικής έρευνας «Βραδυά επιθεώρησης» για τη θεατρική σκηνή του 1940. Παρουσιάζονται οι θεατρικές δραστηριότητες ώς την Κυριακή 27/10/1940 και η αλλαγή του «σκηνικού» με την έναρξη του πολέμου. Ο Κώστας Ρηγόπουλος σκιαγραφεί το κλίμα και την ατμόσφαιρα που επικράτησε στον θεατρικό κόσμο. Mιλούν για την εποχή εκείνη σημαντικοί θεατράνθρωποι, όπως οι Αλέκος Λιδωρίκης, Αλέκος Σακελλάριος κ.ά. Παράλληλα, παρουσιάζονται επανερμηνείες ιστορικών σκετς από πολεμικές επιθεωρήσεις με σημαντικούς ηθοποιούς, όπως οι Νίκος Τζιόγας, Βασίλης Τσιβιλίκας κ.ά. Καθ’ όλη τη διάρκεια της εκπομπής προβάλλονται πλάνα οπτικοακουστικού αρχειακού υλικού με τα γεγονότα της εποχής.
Σκηνοθεσία: Γιώργος Λαζαρίδης
Τηλεσκηνοθεσία: Βασίλης Βλαχοδημητρόπουλος
Παραγωγή: 1984
«Θέατρο της Δευτέρας» – Μίμης Φωτόπουλος
«Οι κόρες μου κι εγώ»
Το Αρχείο της ΕΡΤ θυμάται τον σπουδαίο ηθοποιό Μίμη Φωτόπουλο, ο οποίος έφυγε από τη ζωή στις 29 Οκτωβρίου 1986, μέσα από τη θρυλική σειρά της ΕΡΤ «Θέατρο της Δευτέρας» και την παράσταση «Οι κόρες μου κι εγώ», μια κωμωδία σε τρεις πράξεις του Νίκου Βυζαντινού, με πρωταγωνιστή τον Μίμη Φωτόπουλο, σε σκηνοθεσία του ίδιου, που μεταδόθηκε τηλεοπτικά το 1977. Το έργο, που είχε αρχικά τον τίτλο «Όποιος βιάζεται..» πρωτοπαρουσιάστηκε στη σκηνή το καλοκαίρι του 1969 από τον θίασο του Μίμη Φωτόπουλου στο «Άλσος» Παγκρατίου, αλλά και στα επόμενα έτη, στη δεκαετία του ’70 παίχτηκε ξανά από τον θίασό του με μεγάλη επιτυχία, στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη και στην επαρχία. Πρόκειται για ηθογραφία μιας αστικής οικογένειας, της οικογένειας Μελετίδη, όπου ο πατέρας προσπαθεί να παντρέψει τις κόρες του με βάση τις δικές του αντιλήψεις.
Ημερομηνία πρώτης μετάδοσης: 23 Μαΐου 1977
Σκηνοθεσία: Μίμης Φωτόπουλος
Σκηνικά: Μανώλης Μαριδάκης
Μουσική επιμέλεια: Ζακ Μεναχέμ
Τηλεσκηνοθεσία: Σταύρος Ζερβάκης
30 Οκτωβρίου 2025: Έναρξη Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
«Συνεικόνες» – Αφιέρωμα στο 35ο Φεστιβάλ
Για την έναρξη του 66ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το Αρχείο ΕΡΤ προτείνει το αφιέρωμα από το τηλεοπτικό πολιτιστικό μαγκαζίνο «Συνεικόνες» του Κώστα Κωβαίου, παραγωγής 1994, αφιερωμένο στο 35ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Η εκπομπή περιλαμβάνει συνεντεύξεις του Μισέλ Δημόπουλου, μελών της κριτικής επιτροπής και των σκηνοθετών που διακρίθηκαν και βραβεύτηκαν οι ταινίες τους, καθώς και αποσπάσματα από την τελετή βράβευσης του φεστιβάλ.
Δημοσιογραφική επιμέλεια: Κώστας Κωβαίος
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Καψωμένος
«Επιλογή» – Θανάσης Βαλτινός
Στο συγκεκριμένο επεισόδιο της εκπομπής, παραγωγής 1979, φιλοξενείται ο σημαντικός συγγραφέας Θανάσης Βαλτινός, ο οποίος έφυγε από τη ζωή στις 30 Οκτωβρίου 2024. Ο ίδιος ταξιδεύει μαζί με τους συντελεστές της εκπομπής στην ιδιαίτερη πατρίδα του, το χωριό Καράτουλα Κυνουρίας, και μιλάει για το έργο του. Ειδικότερα, γίνεται αναφορά στα βιβλία του «Το συναξάρι του Ανδρέα Κορδοπάτη» και «Τρία μονόπρακτα».
Ακόμη, ο συγγραφέας καταθέτει την άποψή του για τη σχέση λογοτεχνίας και ζωής, τη μέθοδο με την οποία γράφει και εξηγεί αν τα βιβλία του είναι αυτοβιογραφικά. Επιπλέον, σχολιάζει το γεγονός ότι δεν χρησιμοποιεί επίθετα στη γραφή του, καθώς και τη σχέση ανάμεσα στον κινηματογράφο και την πεζογραφία. Γίνεται, επίσης, λόγος για τη νουβέλα του «Η κάθοδος των εννιά», η οποία διαδραματίζεται στη γενέτειρά του και από την οποία ο συγγραφέας διαβάζει αποσπάσματα.
Σκηνοθεσία – παραγωγή: Γιώργος Εμριζάς.
Επιμέλεια-παρουσίαση: Περικλής Αθανασόπουλος, Γιώργος Γαλάντης.
«Η περιπέτεια ενός ποιήματος» – «Νίκος Εγγονόπουλος, Νίκος Μαμαγκάκης»
Για τα 40 χρόνια από τον θάνατο του Νίκου Εγγονόπουλου (31 Οκτωβρίου 1985), το Αρχείο της ΕΡΤ προτείνει το επεισόδιο από τη σειρά «Η περιπέτεια ενός ποιήματος», που είναι αφιερωμένο στη μελοποιημένη ποίηση του Νίκου Εγγονόπουλου από τον Νίκο Μαμαγκάκη, και συγκεκριμένα στα έργα «Μπολιβάρ» και « Ο αφέντης της Καρύταινας». Μιλούν η Λένα Εγγονοπούλου, σύζυγος του ποιητή, ο Κώστας Γεωργουσόπουλος και ο σκηνοθέτης Δήμος Θέος. Στη διάρκεια της εκπομπής ακούγονται τα μελοποιημένα ποιήματα «Μπολιβάρ» και «Ο αφέντης της Καρύταινας», τα οποία ερμηνεύει ο Γιώργος Ζωγράφος. Περιέχεται, επίσης, ηχητική απαγγελία με τη φωνή του Εγγονόπουλου και μουσική του Αργύρη Κουνάδη.
Σκηνοθεσία-σενάριο: Αντώνης Κόκκινος, Γιάννης Σολδάτος
Παραγωγή: 1989
1η Νοεμβρίου: Πανελλήνια Ημέρα Δωρεάς Οργάνων και Μεταμοσχεύσεων
«Κεραία»
Το συγκεκριμένο επεισόδιο της σειράς εκπομπών «Κεραία» της Ρέας Βιτάλη είναι αφιερωμένο στη δωρεά οργάνων. Η εκπομπή ταξιδεύει στο Αγρίνιο και το Μεσολόγγι για να συναντήσει τους γονείς δυο παιδιών, πολυδοτών δωρητών οργάνων. Η Βούλα Κολλιοπούλου, μητέρα του 16χρονου Ντίνου, και η Μαρίνα Καλασούντα, μητέρα του 13χρονου Γιάννη, μοιράζονται τις προσωπικές τους ιστορίες απώλειας των παιδιών τους και περιγράφουν τις συγκλονιστικές στιγμές της απόφασής τους για τη δωρεά οργάνων. Οι μαρτυρίες των γονέων συμπληρώνονται από εκείνη του διπλά μεταμοσχευμένου λήπτη νεφρού Φώτη Σακελλαρίδη, χημικού, ο οποίος μιλάει για τη δική του περιπέτεια της μεταμόσχευσης. Τέλος, ο πρόεδρος του Δ.Σ. του Ωνάσειου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου, καθηγητής Παθολογίας-Νεφρολογίας στην Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ Ιωάννης Μπολέτης, αναφέρεται στη δημιουργία του Ωνάσειου Μεταμοσχευτικού Κέντρου στη χώρα μας και στον νέο θεσμό του τοπικού συντονιστή.
Σενάριο-έρευνα-παρουσίαση: Ρέα Βιτάλη
Σκηνοθεσία: Άρης Λυχναράς
2 Νοεμβρίου 2008: Θάνατος του ηθοποιού Σταύρου Ξενίδη
«Αστροφεγγιά» – Επεισόδιο 2ο
Στο δεύτερο επεισόδιο της «Αστροφεγγιάς», η λήξη του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου είναι πια γεγονός. Το τέλος του πολέμου δεν καλυτέρεψε τη ζωή στο σπίτι του Θάνου Γιαννούζη, τον οποίο υποδύεται ο Σταύρος Ξενίδης. Η οικογένειά του, μέσα στην οικονομική εξαθλίωση, ζει τον απόλυτο πόνο μετά την απώλεια δύο παιδιών, έχοντας χάσει κάθε ελπίδα. Μοναδική παρηγοριά ο μεγάλος τους γιος ο Άγγελος, στον οποίο στηρίζουν όλα τους τα όνειρα…
Ημερομηνία πρώτης προβολής επεισοδίου: 07/05/1980.
Πρωταγωνιστούν: Σταύρος Ξενίδης, Αντώνης Καφετζόπουλος, Νόρα Βαλσάμη, Γιώργος Κιμούλης, Νέλλη Αγγελίδου, Μιμή Ντενίση, Μίνα Αδαμάκη, Γρηγόρης Βαλτινός, Δάνης Κατρανίδης, Παύλος Κοντογιαννίδης, Άρης Ρέτσος, Όλγα Τουρνάκη, Γιάννης Μποσταντζόγλου, Μαίρη Ιγγλέση, Σοφία Σεϊρλή, Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, κ.ά.
Σκηνοθεσία: Διαγόρας Χρονόπουλος
Ελεύθερη απόδοση-σενάριο: Βαγγέλης Γκούφας
Βασισμένο στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου
«Αναζητώντας τη χαμένη εικόνα» – Δημήτρης Μητρόπουλος
Ο κορυφαίος αρχιμουσικός Δημήτρης Μητρόπουλος (1896-1960) έφυγε από τη ζωή στο αποκορύφωμα της καλλιτεχνικής του δημιουργίας, στις 2 Νοεμβρίου 1960. Ο σπουδαίος Έλληνας πιανίστας, μαέστρος και συνθέτης έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η εκπομπή «Αναζητώντας τη χαμένη εικόνα», παραγωγής του 1990, μετέδωσε πλάνα ταινίας γυρισμένης -κατά πάσα πιθανότητα- το 1938, από επίσκεψη του Δημήτρη Μητρόπουλου στην Αθήνα και στην Ακρόπολη, καθώς και λήψεις με τον Μητρόπουλο να διευθύνει συμφωνική ορχήστρα στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού, πιθανώς από τις συναυλίες που έδωσε εκεί τα καλοκαίρια του 1938 και 1939, όταν ταξίδεψε στην Ελλάδα ενώ ήταν μαέστρος της Συμφωνικής Ορχήστρας της Μινεάπολης. Κατά την αφήγηση που συνοδεύει τα πλάνα, γίνεται ανάγνωση μέρους της αλληλογραφίας του Δημήτρη Μητρόπουλου με την επιστήθια φίλη του Καίτη Κατσογιάννη, στην οποία αποκαλύπτεται η ουσιαστική αγάπη που έτρεφε για την Ελλάδα και η σχέση του με την Αμερική. Τα πλάνα, που δεν γνωρίζουμε ποιος τα τράβηξε, προέρχονται από ταινία που ο ίδιος ο Μητρόπουλος χάρισε, προς το τέλος της ζωής του, στη φωτογράφο Nelly’s (Νέλλη Σουγιουλτζόγλου-Σεραϊδάρη) και εκείνη, με τη σειρά της, τη δώρισε στο Μουσείο Μπενάκη.
Σκηνοθεσία: Ομάδα Cinetic
Αφήγηση: Υβόννη Μαλτέζου, Δημήτρης Καταλειφός
Κείμενα: Λάκης Παπαστάθης
Μουσική επιμέλεια: Τάκης Χατζόπουλος