Αφιέρωμα του Αρχείου της ΕΡΤ
στον Τζόρτζιο ντε Κίρικο
Με αφορμή τη συμπλήρωση 130 χρόνων από τη γέννηση του μεγάλου ζωγράφου Τζόρτζιο ντε Κίρικο (10 Ιουλίου 1888), το Αρχείο της ΕΡΤ ψηφιοποίησε και παρουσιάζει στην ιστοσελίδα www.ert.gr και στη διεύθυνση http://www.ert.gr/arxeio-afierwmata/tzortzio-nte-kiriko-10-ioylioy-1888/ το ντοκιμαντέρ «Aenigma Est, Giorgio de Chirico, Βόλος 1888-Ρώμη 1978», παραγωγής 1990.
Πρόκειται για ένα ποιητικό ντοκιμαντέρ, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Μαυρίκιου, με θέμα τη ζωή του σπουδαίου καλλιτέχνη Τζόρτζιο ντε Κίρικο, που γεννήθηκε από Ιταλούς γονείς στον Βόλο το 1888 και πέθανε στη Ρώμη το 1978 και θεωρείται ένας από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους του υπερρεαλισμού.
Η ταινία παρακολουθεί το εικαστικό του ξεκίνημα στη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα, τις πρώτες επιδράσεις που δέχτηκε από τους ρομαντικούς Γερμανούς ζωγράφους και τον Νίτσε, την επαφή του με την καλλιτεχνική πρωτοπορία του Παρισιού, και την εξέλιξη της πορείας του έργου του μέσα από τους πίνακες και τα κείμενά του, από όπου αναδεικνύεται η προσωπικότητα και το ύφος της παραγωγής του. Ανιχνεύει τη βαθιά επίδραση της γενέθλιας πόλης, του Βόλου, στο έργο του, ήδη από τους πρώτους πίνακές του, καθώς και τη βιωματική σχέση του με τους μύθους. Εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο τον ενέπνευσαν οι καθημερινές εικόνες της Ελλάδας που γνώρισε ώς τα 18 του χρόνια, χώρα που εξακολούθησε να τον επηρεάζει ως ισχυρή παιδική μνήμη.
Το σενάριο κινείται συχνά στον άξονα της αγαπημένης ρήσης του ζωγράφου που περιέχει την πεμπτουσία της σκέψης και της τέχνης του: «Και τι θα πρέπει να αγαπώ αν όχι το αίνιγμα;». Για τις εικαστικές επιδράσεις στο ζωγραφικό του έργο μιλάει ο πρύτανης της Σχολής Καλών Τεχνών του Μονάχου, Wieland Schmied.
Επίσης, το ντοκιμαντέρ μάς ταξιδεύει στις εννέα πόλεις της ζωής του Ντε Κίρικο -τον Βόλο, την Αθήνα, το Μόναχο, τη Φλωρεντία, το Τορίνο, το Μιλάνο, το Παρίσι, τη Φεράρα και τη Ρώμη- αναζητώντας τα ερεθίσματα που δέχτηκε, τα ίχνη που άφησε ή τις επιρροές που κληροδότησε ο ζωγράφος των αινιγμάτων.
Το «Aenigma Est» απέσπασε το Βραβείο Καλύτερης Ταινίας-Ντοκιμαντέρ στο 31ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
Ντοκιμαντέρ, παραγωγής 1990.
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Μαυρίκιος.
Σενάριο-κείμενα: Δημήτρης Μαυρίκιος, Θωμάς Μοσχόπουλος.
Διεύθυνση φωτογραφίας: Λευτέρης Παυλόπουλος.
Μοντάζ: Χρήστος Βούπουρας, Δημήτρης Μαυρίκιος.
Ηχοληψία: Δημήτρης Αθανασόπουλος.
Μιξάζ: Θανάσης Αρβανίτης.
Μουσική: Νίκος Κυπουργός
Τραγούδι: Δώρα Μασκλαβάνου, Γιάννης Μαυρίκιος.
Επιστημονικός σύμβουλος: Wieland Schmied (πρύτανης της Σχολής Καλών Τεχνών του Μονάχου).
Αφήγηση: Δημήτρης Μαυρίκιος.
Φωνή παιδιού: Γιάννης Μαυρίκιος.
Τα κείμενα του Τζόρτζιο ντε Κίρικο διαβάζει ο Δημήτρης Μαρωνίτης.