Αφιέρωμα του Αρχείου της ΕΡΤ
Η ανταρσία του Α/Τ «Βέλος» – 25 Μαΐου 1973
Με αφορμή τη συμπλήρωση 45 χρόνων από την ανταρσία του Α/Τ «Βέλος», στις 25 Μαΐου 1973, το Αρχείο της ΕΡΤ ψηφιοποίησε και παρουσιάζει στην ιστοσελίδα www.ert.gr και στη διεύθυνση http://www.ert.gr/arxeio-afierwmata/i-antarsia-toy-at-velos-25-ma%CE%90oy-1973/ την εκπομπή «Το κουτί της Πανδώρας – Η ανταρσία του Βέλους», παραγωγής 2002.
Ήταν 25 Μαΐου 1973, όταν ο κυβερνήτης του αντιτορπιλικού «Βέλος», Νίκος Παππάς και το πλήρωμά του, αποχώρησαν από άσκηση του ΝΑΤΟ και κατέφυγαν στο Φιουμιτσίνο της Ιταλίας, καταγγέλλοντας τη χούντα των συνταγματαρχών και ζητώντας πολιτικό άσυλο. Η είδηση της ανταρσίας του «Βέλους» έκανε το γύρο το κόσμου κι αποτέλεσε ηχηρό ράπισμα στη δικτατορία.
Οι πρωταγωνιστές των γεγονότων Νίκος Παππάς, ναύαρχος ε.α.-πλοίαρχος «Βέλους», Δημήτρης Αποστολάκης, επιτ. αρχηγός Αεροπορίας και πρώην υπουργός Άμυνας, Αλέξανδρος Παπαδόγγονας, αντιναύαρχος επί τιμή και πρώην υπουργός, Κώστας Δημητριάδης, ύπαρχος «Βέλους», Ιωάννης Σταθόπουλος, αντιπλοίαρχος Π.Ν. ε.α. και πρώην βουλευτής και Κωνσταντίνος Ματαράγκας, πλοίαρχος Π.Ν. ε.α. μιλούν για τη δημιουργία του Κινήματος του Ναυτικού, τα πρώτα σχέδιά τους, που ήταν η απαγωγή του Γεωργίου Παπαδόπουλου και η κατάληψη της Κρήτης, αλλά και για τα γεγονότα που προηγήθηκαν της ανταρσίας του «Βέλους». Αναφέρονται στην πολύτιμη συμβολή της Αεροπορίας και του Στρατού ξηράς στο Κίνημα του Ναυτικού, στις επαφές που είχαν κάνει, αναζητώντας πολιτική κάλυψη και αποκαλύπτουν τις πρώτες αντιδράσεις όταν έμαθαν ότι το Κίνημα προδόθηκε και ξεκίνησαν οι συλλήψεις των μελών του. Ο Νίκος Παππάς θυμάται τον ενθουσιασμό του πληρώματος του όταν τους ανακοίνωσε τα σχέδιά του, τις πρώτες κινήσεις τους όταν έφτασαν στο Φιουμιτσίνο, τις αντιδράσεις των διεθνών Μέσων όταν έγινε γνωστή η είδηση της ανταρσίας του «Βέλους» και τις δυσκολίες που πέρασαν το διάστημα που έμειναν στην Ιταλία.
Επίσης, γίνεται επίσης αναφορά στα βασανιστήρια που υπέστησαν οι συλληφθέντες του Κινήματος του Ναυτικού στα κολαστήρια της ΕΑΤ-ΕΣΑ, στους λόγους για τους οποίους η ιταλική κυβέρνηση αναγκάστηκε να δώσει πολιτικό άσυλο στους Έλληνες του «Βέλους», ενώ στην Ελλάδα είχαν στηθεί στρατοδικεία, αφαιρώντας τους την ελληνική ιθαγένεια.
Ακόμη, στην εκπομπή μιλούν ο δημοσιογράφος Γιάννης Βούλτεψης, ο συγγραφέας Βασίλης Βασιλικός, ο υπουργός Αιγαίου Νίκος Σηφουνάκης και ο Στυλιανός Παττακός.
Τέλος, κατά τη διάρκεια της εκπομπής προβάλλεται οπτικοακουστικό υλικό από την πρώτη αναμετάδοση της είδησης για την ανταρσία του αντιτορπιλικού «Βέλος» από την ιταλική τηλεόραση (RAI), από τη στιγμή της αποβίβασης του πληρώματος στο Φιουμιτσίνο, καθώς και από σημαντικά γεγονότα εκείνης της εποχής.
Παρουσίαση: Κώστας Βαξεβάνης.
Έτος παραγωγής: 2002
