Αφιέρωμα του Αρχείου της ΕΡΤ
Σίγκμουντ Φρόιντ: 80 χρόνια από το θάνατό του
Φέτος συμπληρώνονται 80 χρόνια από το θάνατο του πατέρα της ψυχανάλυσης, Σίγκμουντ Φρόιντ, στις 23 Σεπτεμβρίου 1939. Το Αρχείο της ΕΡΤ, τιμώντας τη μνήμη του, παρουσιάζει στην ιστοσελίδα http://www.ert.gr/news/arxeio-afierwmata/ την ψηφιοποιημένη εκπομπή από την σειρά «Παρασκήνιο», με τίτλο «Ψυχανάλυση και Ελλάδα, ο Φρόιντ και η αρχαία ελληνική σκέψη», παραγωγής 1990.
Η ψυχολόγος και ψυχαναλύτρια Άννα Ποταμιάνου εξηγεί τις σχέσεις της ψυχαναλυτικής θεωρίας αλλά και των κλινικών πρακτικών του Σίγκμουντ Φρόιντ με την αρχαία ελληνική σκέψη. Αν και ο Φρόιντ θεωρούσε εξαιρετικά σημαντική την εβραϊκή καταγωγή του, απέρριπτε το θρησκευτικό δογματισμό και ενδιαφερόταν ιδιαιτέρως και για άλλους αρχαίους πολιτισμούς, όπως των Αιγυπτίων και των Ελλήνων. Η ψυχαναλυτική του θεωρία, εξηγεί η Άννα Ποταμιάνου, στηρίχθηκε στους αρχαίους ελληνικούς μύθους για τον Νάρκισσο και τον Οιδίποδα, μεταφέροντας τα καίρια ερωτήματα που θέτουν αυτοί στην οντογένεση, όπως θεμελιώνεται στην ψυχαναλυτική θεωρία του Φρόιντ, δηλαδή στη διάκριση του Εγώ – μη-Εγώ και στη συνείδηση του εαυτού. Αντιστοίχως, χρησιμοποιήθηκε και ο μύθος του Προμηθέα, συνδέοντας τους δύο προηγούμενους και προχωρώντας τη θεωρία του Φρόιντ αξιοποιώντας το μόρφωμα του «Πυρφόρου», δηλαδή εκείνου που μπορεί να ορίσει τη ζωή του.
Η Άννα Ποταμιάνου εξηγεί επίσης τον τρόπο με τον οποίο οι μύθοι φέρουν και ανακινούν ίχνη μνήμης που μπορούν να αναφέρονται σε ατομικό αλλά και συλλογικό επίπεδο. Οι μύθοι αυτοί λειτουργούν, αφενός κινητοποιώντας αυτά τα ίχνη μνήμης, αφετέρου μέσα από την «σκοτεινή» τους ζώνη, το σύνολο δηλαδή των στοιχείων που απουσιάζουν ή βρίσκονται κρυμμένα. Ο ψυχαναλυτικός λόγος, όπως θεμελιώθηκε από τον Φρόιντ, συγκροτείται ακριβώς από τον συγκερασμό του έκδηλου και του λανθάνοντος, δηλαδή τα κενά μιας παρουσίας. Η Άννα Ποταμιάνου μιλάει για τη σχέση της τραγωδίας με την ψυχική ζωή και πώς αποτυπώνονται στη δεύτερη τα στάδια της μέθεξης, της κάθαρσης και της απόστασης από το μύθο.
Η εκπομπή περιλαμβάνει πλούσιο αρχειακό οπτικοακουστικό και φωτογραφικό υλικό, πλάνα αρχείου από την παράσταση «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Αλέξη Μινωτή στην Επίδαυρο το 1971, καθώς και πλάνα από τον «Προμηθέα Δεσμώτη» από τις Δελφικές Γιορτές του 1927.
Δείτε το αφιέρωμα στη διεύθυνση: https://www.ert.gr/arxeio-afierwmata/paraskinio-o-froint-kai-i-archaia-elliniki-skepsi/