Αφιέρωμα του Αρχείου της ΕΡΤ
στην εθνική επέτειο της 25ης Μαρτίου
Το Αρχείο της ΕΡΤ, με αφορμή την εθνική επέτειο της 25ης Μαρτίου, ψηφιοποίησε και παρουσιάζει στην ιστοσελίδα http://www.ert.gr/news/arxeio-afierwmata/ ένα σπάνιο τηλεοπτικό ντοκουμέντο του 1976, την εκπομπή «Μουσική μνήμη του ’21».
Η εκπομπή, την οποία επιμελήθηκε και παρουσιάζει η ερμηνεύτρια και ερευνήτρια του δημοτικού τραγουδιού Δόμνα Σαμίου, αναφέρεται στα τραγούδια της Επανάστασης του 1821, που παρουσιάζονται εκτελεσμένα με τη χρήση μουσικών οργάνων της εποχής.
Παρέχονται στοιχεία για τα κλέφτικα τραγούδια κατά την επαναστατική δράση των κλεφτών και των αρματολών, για τη μουσική της περιόδου του Αγώνα της Ανεξαρτησίας και το ρόλο της, καθώς και για το είδος των μουσικών οργάνων με τα οποία ψυχαγωγούνταν οι οπλαρχηγοί σε στιγμές ανάπαυλας όπως, το λαούτο, ο ταμπουράς, η φλογέρα. Πολλοί από τους αγωνιστές του ’21 ήξεραν κι έπαιζαν παραδοσιακά μουσικά όργανα. Μάλιστα, στην εκπομπή παρουσιάζεται ο ταμπουράς του Μακρυγιάννη που φυλάσσεται στο Ιστορικό Εθνολογικό Μουσείο. Σύμφωνα με τα απομνημονεύματά του, κατά την πολιορκία της Ακρόπολης από τον Κιουταχή το 1826, αυτοσχεδίασε κι έπαιξε με τον ταμπουρά του το θρυλικό μοιρολόι «Ο ήλιος εβασίλεψε», το οποίο ακούγεται στην εκπομπή.
Γνωρίζουμε την ιστορία των τραγουδιών αυτών, τα οποία έπλαθαν οι αγωνιστές ή προσάρμοζαν υπάρχοντα μοτίβα της δημοτικής ποίησης και πρόσθεταν και δικούς τους στίχους. Στην εκπομπή, παρουσιάζονται τραγούδια γραμμένα από τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, τον λαϊκό ποιητή Παναγιώτη Κάλα ή Τσοπανάκο από τη Δημητσάνα, τον Μεσολογγίτη Στασινό Μικρούλη και τον πρόδρομο της Επανάστασης Ρήγα Φεραίο. Τέτοια είναι τα εξής: «Καλά τρώμε και πίνουμε», «Στα Τρίκορφα μες στην κορφή», «Να μουν πουλί να πέταγα», «Θούριος του Ρήγα», «Μεσ’ του Γέροντα τον κάβο».
Τραγουδούν οι: Χρήστος Πανούτσος, Δημήτρης Βάγιας και Λάμπρος Παπαθανασίου, ενώ τα παραδοσιακά μουσικά όργανα της εποχής παίζουν οι οργανοπαίχτες: Πέτρος Καλύβας (ταμπουρά), Παναγιώτης Μπέκος (πίπιζα), Χαράλαμπος Γιαννόπουλος (φλογέρα), Δημήτρης Καλύβας (νταούλι), Γιώργος Τράκης (λαούτο), Νίκος Στεφανίδης (λύρα), Γιακουμής Καλύβας (τουμπελέκι).
Τα κείμενα των τραγουδιών και οι μελωδίες τους αντλήθηκαν από το υλικό της Συλλογής του Νικολάου Πολίτη και του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών.
Τηλεσκηνοθεσία: Δάφνη Τζαφέρη
Καλλιτεχνική διεύθυνση: Δόμνα Σαμίου
Η εκπομπή προβλήθηκε στις 25 Μαρτίου 1976
Δείτε το αφιέρωμα στη διεύθυνση: http://www.ert.gr/arxeio-afierwmata/epeteios-25is-martioy-2/