Αφιέρωμα του Αρχείου της ΕΡΤ
στην Καλλιρρόη Παρρέν
(15 Ιανουαρίου 1940)
Με αφορμή την επέτειο θανάτου της Καλλιρρόης Παρρέν, στις 15 Ιανουαρίου 1940, η οποία υπήρξε μια από τις πρώτες Ελληνίδες φεμινίστριες και η εκδότρια της «Εφημερίδος των Κυριών» που πρωτοκυκλοφόρησε το 1887, το Αρχείο της ΕΡΤ ψηφιοποίησε και παρουσιάζει στην ιστοσελίδα http://www.ert.gr/news/arxeio-afierwmata/ την εκπομπή «Περισκόπιο – Το ελληνικό φεμινιστικό έντυπο 1845-1936».
Το ντοκιμαντέρ της σειράς «Περισκόπιο» παρακολουθεί την ιστορία του ελληνικού γυναικείου κινήματος μέσα από τη διεκδίκηση του δικαιώματος του γραπτού λόγου και κατ’ επέκταση του φεμινιστικού εντύπου από τα μέσα του 19ου αιώνα έως τη μεταξική δικτατορία και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Γίνεται λόγος για τις πρώτες γυναίκες εκπαιδευτικούς που υπήρξαν πρωτεργάτριες της εκπαιδευτικής κίνησης τον 19ο αιώνα και εκφραστές των πρώτων γυναικείων διεκδικήσεων στη χώρα μας. Εξετάζεται το πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκαν τα πρώτα γυναικεία περιοδικά και οι εφημερίδες, σχολιάζοντας τη συμβολή τους στο γυναικείο κίνημα. Η αρχή έγινε στα 1845 όταν κυκλοφόρησε στην Κωνσταντινούπολη το περιοδικό «Κυψέλη» της δασκάλας Ευφροσύνης Σαμαρτζή.
Σταθμό στην ιστορία των γυναικείων περιοδικών του 19ου αιώνα αποτέλεσε το 1887, όταν κυκλοφόρησε η «Εφημερίς των Κυριών» με εκδότρια την Καλλιρρόη Παρρέν, την πρώτη Ελληνίδα δημοσιογράφο και πρωτοπόρο του γυναικείου κινήματος. Γίνεται αναφορά στις συνθήκες έκδοσης της εφημερίδας, στις συνεργάτιδες αρθρογράφους αλλά και στις αντιδράσεις που προκλήθηκαν. Στα 32 χρόνια κυκλοφορίας της, ο ρόλος της υπήρξε καθοριστικός στη διαμόρφωση της γυναικείας συλλογικής συνείδησης μέσα από την προώθηση του αιτήματος της βελτίωσης της θέσης της Ελληνίδας και της ύψωσης του πνευματικού της επιπέδου. Άλλωστε το δικαίωμα φοίτησης στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας, υπήρξε μια από τις βασικότερες επιδιώξεις της Καλλιρρόης Παρρέν, στόχος που επετεύχθη το 1890, με την εγγραφή της πρώτης γυναίκας φοιτήτριας στη Φιλοσοφική Σχολή. Η εκπομπή αναφέρεται, επίσης, στη δράση της Καλλιρρόης Παρρέν σε σχέση με τη σύσταση των πρώτων γυναικείων συσσωματώσεων, όπως η ίδρυση του Λυκείου Ελληνίδων το 1911 και η οργάνωση του πρώτου πανελλήνιου συνεδρίου γυναικών το 1921 με τη συμμετοχή 180 γυναικείων σωματείων.
Στη συνέχεια, παρακολουθούμε την εξέλιξη του γυναικείου κινήματος μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, συνδεόμενο με τις σοσιαλιστικές ομάδες της εποχής, καθώς και το νέο ρόλο των φεμινιστικών εντύπων στη διάρκεια του Μεσοπολέμου. Ξεχωριστή αναφορά γίνεται στο Εθνικό Συμβούλιο Ελληνίδων Γυναικών, το οποίο ανασυστήνεται το 1919 ως ελληνικό τμήμα του Διεθνούς Συμβουλίου, και στη δράση του ως προς τον αγώνα της γυναικείας χειραφέτησης. Στην εκπομπή μιλούν οι: Σιδηρούλα Ζιώγου-Καραστεργίου, λέκτορας παιδαγωγικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Τατιάνα Σταύρου, λογοτέχνης, μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Ελληνίδων, Ελένη Μπόμπου-Πρωτοπαππά, αρχαιολόγος, συνέφορος του τμήματος Ιστορίας του Λυκείου Ελληνίδων και Αγγελική Μινιάτη, νομικός, μέλος του Συνδέσμου για τα Δικαιώματα της Γυναίκας. Η εκπομπή μεταδόθηκε στις 5 Μαρτίου 1987.
Σκηνοθεσία: Χρήστος Ακρίδας
Έρευνα-κείμενα: Άννα Μπαλή
Δείτε το αφιέρωμα στη διεύθυνση http://www.ert.gr/arxeio-afierwmata/afieroma-stin-ellinida-feministria-kallirroi-parren/