Αφιέρωμα του Αρχείου της ΕΡΤ
στο Νίκο Κάσδαγλη
Με αφορμή τα δέκα χρόνια από τον θάνατο του σημαντικού συγγραφέα της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς Νίκου Κάσδαγλη, στις 14 Φεβρουαρίου 2009, το Αρχείο της ΕΡΤ ψηφιοποίησε και παρουσιάζει στην ιστοσελίδα και στη διεύθυνση http://www.ert.gr/news/arxeio-afierwmata/ την εκπομπή του 2006 «Εποχές και συγγραφείς-Νίκος Κάσδαγλης».
Σειρά ντοκιμαντέρ του Τάσου Ψαρρά με θέμα τη ζωή και το έργο σημαντικών Ελλήνων λογοτεχνών και την προσφορά τους στην πνευματική ζωή του τόπου. Η συγκεκριμένη εκπομπή παρουσιάζει τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Νίκου Κάσδαγλη.
Ο πεζογράφος Νίκος Κάσδαγλης γεννήθηκε το 1928 στην Κω, μετά τους σεισμούς του 1933 έζησε για ένα διάστημα στην Κάλυμνο και στη συνέχεια στη Ρόδο, τόπο καταγωγής της μητέρας του. Εκεί παρέμεινε μέχρι το 1936 όταν οι Ιταλοί, που κατείχαν τότε τα Δωδεκάνησα, έκλεισαν τα ελληνικά σχολεία στην προσπάθειά τους να εξιταλίσουν τον πληθυσμό. Κατόπιν, ένα μεγάλο μέρος της εφηβείας του και της νεότητάς του το πέρασε στην Αθήνα, αλλά επέστρεψε στη Ρόδο για να εργαστεί ως υπάλληλος της Αγροτικής Τράπεζας.
Στο ντοκιμαντέρ, ο συγγραφέας μιλάει για τη ζωή του στην Κω, στην Αθήνα και αργότερα στη Ρόδο. Από μικρός έλαβε μέρος στην Αντίσταση, πρωτοστάτησε σε διάφορες κινητοποιήσεις και τα βιώματά του έγιναν λογοτεχνική ύλη που εντάχθηκε στο αφηγηματικό του έργο, κυρίως στα μυθιστορήματα «Τα δόντια της Μυλόπετρας» (1955) και «Κεκαρμένοι» (1959). Ο ίδιος, περιγράφει περιστατικά από τη συμμετοχή του σε αντιστασιακές οργανώσεις την περίοδο της Κατοχής, αλλά και γεγονότα από τον Εμφύλιο Πόλεμο, τα οποία συμπληρώνονται από κινηματογραφικό αρχειακό υλικό της περιόδου. Διακεκριμένοι άνθρωποι του πνεύματος και των γραμμάτων παρουσιάζουν και σχολιάζουν το έργο του Νίκου Κάσδαγλη. Μιλούν: η Ελπινίκη Νικολουδάκη, επικ. καθηγήτρια παιδαγωγικού Τμήματος της Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπ. Ρεθύμνου, ο Γιώργος Παγανός, φιλόλογος και συγγραφέας και η Ελισάβετ Κοτζιά, κριτικός λογοτεχνίας. Γίνεται λόγος για τα πεζογραφήματά του που σχετίζονται με την Εθνική Αντίσταση και τη φαινομενική ουδετερότητα του συγγραφέα, καθώς επίσης και για τα θαλασσινά του διηγήματα όπου, ως έξοχος θαλασσογράφος, διαμορφώνει τους χαρακτήρες του μέσα από την πάλη με τη φύση και τα κοινωνικά ήθη. Έργο αναφοράς αποτελεί η πρώτη του συλλογή «Σπιλιάδες» (1952), με τέσσερα διηγήματα που αναφέρονται στη σκληρή ζωή των κατοίκων των Δωδεκανήσων. Προηγουμένως είχε γράψει μικρά αφηγήματα στη «Διάπλαση των παίδων», στον «Πρόσκοπο» και στην «Οδηγό», περιοδικά που διάβαζε στα παιδικά του χρόνια.
Γίνεται επίσης αναφορά σε μια σειρά μυθιστορημάτων, στα οποία ο Νίκος Κάσδαγλης αποτύπωσε την ωμή βία που ασκεί η εξουσία στον άνθρωπο και στο σώμα του και που αναφέρονται στην ιστορία της νεότερης Ελλάδας, από την Κατοχή, τον Εμφύλιο, τη Δικτατορία των Συνταγματαρχών ως τους σύγχρονους τρομοκράτες, ανάμεσα στα οποία είναι οι «Κεκαρμένοι» (1959), «Η Νευρή» (1985) και το «Θολάμι» (1987). Ξεχωριστά σχολιάζεται το έργο του «Η Μαρία περιηγείται στη Μητρόπολη των Νερών», μοντερνιστικό μυθιστόρημα του 1982, για τους πυρηνικούς εξοπλισμούς και στα γεγονότα της Χιροσίμα. Στη δεκαετία του ΄90 επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στο κουρδικό ζήτημα και τον αγώνα του κουρδικού λαού με τα βιβλία «Το Αραράτ αστράφτει», «Αλλάχ Ακμπάρ» και «Ακοίμητο το σώμα των νεκρών». Σε βιβλία του, στηρίζονται τα σενάρια των ταινιών «Οι σφουγγαράδες» του Μάνου Ζαχαρία, «Οι Κεκαρμένοι» του Δημ. Μακρή και «Χώμα και νερό» του Φρέντυ Βιανέλλη, από τις οποίες προβάλλονται σκηνές κατά τη διάρκεια της εκπομπής. Παρακολουθώντας, τέλος, τον Νίκο Κάσδαγλη σε καθημερινές προσωπικές στιγμές ολοκληρώνεται η εικόνα του ευαισθητοποιημένου και πολίτη του κόσμου συγγραφέα.
Ημερομηνία πρώτης προβολής: 7/3/2007
Σκηνοθεσία: Τάσος Ψαρράς
Δείτε το αφιέρωμα στη διεύθυνση: http://www.ert.gr/arxeio-afierwmata/nikos-kasdaglis-14-fevroyarioy-2009/