Αφιέρωμα του Αρχείου της ΕΡΤ
στον Κώστα Βάρναλη
Στις 16 Δεκεμβρίου 1974 «έφυγε» από τη ζωή ο σπουδαίος ποιητής και πεζογράφος Κώστας Βάρναλης, του οποίου η συμβολή υπήρξε καθοριστική στα ελληνικά γράμματα.
Το Αρχείο της ΕΡΤ, τιμώντας τη μνήμη του μεγάλου λογοτέχνη, ψηφιοποίησε και παρουσιάζει στην ιστοσελίδα http://www.ert.gr/news/arxeio-afierwmata/ για πρώτη φορά ένα μοναδικό ηχητικό ντοκουμέντο του 1974, στο οποίο δύο σημαντικές προσωπικότητες από το χώρο του πνεύματος και της τέχνης, ο Νικηφόρος Βρεττάκος και ο Μάνος Κατράκης αναφέρονται στον Κώστα Βάρναλη.
Πρόκειται για την ραδιοφωνική εκπομπή του ΕΙΡΤ «Αφιέρωμα στον Κώστα Βάρναλη», που έγραψε και παρουσίασε ο Νικηφόρος Βρεττάκος στη μνήμη του Κώστα Βάρναλη για τον θάνατό του, στις 16 Δεκεμβρίου 1974. Ο ποιητής Νικηφόρος Βρεττάκος μιλάει για τη ζωή και το έργο του ποιητή Κώστα Βάρναλη, κάνοντας αναδρομή και σχολιάζοντας τις σημαντικότερες πλευρές της λογοτεχνικής του παραγωγής. Παρεμβάλλεται η φωνή του Μάνου Κατράκη που απαγγέλλει ποιήματά του.
Ο Κώστας Βάρναλης έκανε την πρώτη του εμφάνιση στα ελληνικά γράμματα το 1904 με τη δημοσίευση ποιημάτων του στο περιοδικό «Νουμάς», ενώ το 1905 κυκλοφόρησε η πρώτη του ποιητική συλλογή με τον τίτλο «Κηρήθρες». Με το μεγάλο ποίημά του «Ο Προσκυνητής» το 1919, κλείνει η ιδεαλιστική περίοδος της ποιητικής του διαδρομής. Αμέσως μετά θα πραγματοποιηθεί η ιδεολογική και αισθητική μετακίνησή του προς το χώρο του μαρξισμού και της στράτευσης με πρώτο ολοκληρωμένο καρπό «Το Φως που καίει» (1922). Εργάστηκε για πολλά χρόνια ως καθηγητής της Μέσης Εκπαίδευσης και ως δημοσιογράφος, ενώ υπέστη πολιτικές διώξεις για την αριστερή του ιδεολογία στην οποία παρέμεινε πιστός. Tο 1956 τιμήθηκε από την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών και το 1959 τιμήθηκε με το βραβείο Λένιν, στη Μόσχα. Ο Νικηφόρος Βρεττάκος αναφέρεται στα σύμβολα και τις ιδεολογικές θέσεις του έργου του Βάρναλη, το οποίο ταυτίστηκε με τους αγώνες για κοινωνική απελευθέρωση και τα πραγματικά προβλήματα του λαού, με τη συνεχή πάλη έναντι μιας άθλιας πραγματικότητας, όπως διαφαίνεται στο «Φως που καίει», στο «Σκλάβοι Πολιορκημένοι» (1927) και στην «Αληθινή απολογία του Σωκράτη» (1932). Επίσης, κάνει λόγο για τα ποιήματά του «Η μπαλάντα του κυρ-Μέντιου», «Να σ’ αγναντεύω θάλασσα», «Οι πόνοι της Παναγίας».
Επίσης, ξεχωριστή αναφορά γίνεται από τον Νικηφόρο Βρεττάκο στο γεγονός της βράβευσης του ποιητή Κώστα Βάρναλη, σε εκδήλωση που οργάνωσε η Ένωση Συντακτών προς τιμήν του, στις 16/12/1974, ημέρα που έμελλε να φύγει από τη ζωή. Καθώς η υγεία του δεν του επέτρεπε να παρευρεθεί στην εκδήλωση, μέλη της Επιτροπής του επέδωσαν το βραβείο για την αναγνώριση της προσφοράς του, στο σπίτι του, λίγο πριν πεθάνει.
Η εκπομπή μεταδόθηκε από το Εθνικό Πρόγραμμα στις 19 Δεκεμβρίου 1974.
Επιμέλεια: Γιώργος Μιχαηλίδης.
Ηχογράφηση: Βασίλης Καρράς.
Δείτε το αφιέρωμα στη διεύθυνση http://www.ert.gr/arxeio-afierwmata/kostas-varnalis-16-dekemvrioy-1974/