Αφιέρωμα του Αρχείου της ΕΡΤ
στον Ζαχαρία Παπαντωνίου (1η Φεβρουαρίου 1940)
Φέτος συμπληρώνονται 80 χρόνια από το θάνατο του Ζαχαρία Παπαντωνίου (1η Φεβρουαρίου 1940), ο οποίος υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους λογοτέχνες της γενιάς του 1880 και υποδειγματικός δημοτικιστής, γνωστός και ως ο συγγραφέας του πρώτου σχολικού βιβλίου στη δημοτική, του περίφημου «Τα ψηλά βουνά» (1918). Τo Αρχείο της ΕΡΤ, τιμώντας τη μνήμη του, ψηφιοποίησε και παρουσιάζει στην ιστοσελίδα http://www.ert.gr/news/arxeio-afierwmata/ το σχετικό επεισόδιο της σειράς ντοκιμαντέρ του Τάσου Ψαρρά «Εποχές και συγγραφείς», παραγωγής 1999.
Η συγκεκριμένη εκπομπή παρουσιάζει τη ζωή και το έργο του ποιητή, πεζογράφου, χρονογράφου και κριτικού της Τέχνης, Ζαχαρία Παπαντωνίου (1877-1940), παράλληλα με τα ιστορικά γεγονότα της εποχής του. Παρατίθενται βιογραφικά στοιχεία σχετικά με την καταγωγή του, τις σπουδές του και την ενασχόλησή του με τη δημοσιογραφία. Η εκπομπή εστιάζεται στα θέματα της αρθρογραφίας του στον καθημερινό αθηναϊκό Τύπο.
Γίνεται αναφορά στην πρώτη του εμφάνιση στα Γράμματα με την ποιητική του συλλογή «Πολεμικά τραγούδια», καθώς και στη μεγάλη απήχηση που είχαν οι ανταποκρίσεις του από το Παρίσι για την εφημερίδα «Εμπρός» τη διετία 1908-1910. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στην πολυμέρεια του έργου του, καθώς ασχολήθηκε με όλα τα είδη γραπτού λόγου. Διαβάζονται αποσπάσματα από τα έργα του «Όθων», «Άγιον Όρος», «Αναγέννηση», καθώς και το ποίημά του «Η γυναίκα στο πάρκο». Επίσης, γίνεται λόγος για τη διηγηματογραφία του.
Θεωρείται ότι η σημαντικότερη συνεισφορά του στην πνευματική ζωή του τόπου υπήρξε η συμμετοχή του στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του Ελευθέριου Βενιζέλου με τη συγγραφή του πρώτου αναγνωστικού στη δημοτική γλώσσα, με τίτλο «Τα ψηλά βουνά» (1918), το οποίο, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην εκπομπή, προσέδωσε «μια σπάνια νότα δροσιάς» στο ελληνικό σχολείο. Με την απελευθερωμένη νοσταλγία του παιδιού στις σελίδες τους, με μνήμες της ανοιχτής φύσης απ’ όπου προερχόταν, «Τα ψηλά βουνά» άφησαν να φανεί το πνεύμα του παιδαγωγού Παπαντωνίου.
Ακόμη, ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου διετέλεσε διευθυντής της Εθνικής Πινακοθήκης από το 1919, ενώ το 1938 εξελέγη ακαδημαϊκός στην Τάξη των Γραμμάτων και Τεχνών.
Καθ’ όλη τη διάρκεια του επεισοδίου την αφήγηση συνοδεύει πλούσιο φωτογραφικό και οπτικοακουστικό αρχειακό υλικό, ενώ εμφανίζεται ο ποιητής-εκδότης Κώστας Μαυρουδής, ο οποίος σχολιάζει το έργο του Ζαχαρία Παπαντωνίου.
Σκηνοθεσία: Τάσος Ψαρράς
Διαβάζει η Δήμητρα Χατούπη
Έτος παραγωγής: 1999-2000
Δείτε το αφιέρωμα στη διεύθυνση: https://www.ert.gr/arxeio-afierwmata/zacharias-papantonioy-1i-fevroyarioy-1940/