Αφιέρωμα του Αρχείου της ΕΡΤ
στην Τώνια Μαρκετάκη (26 Ιουλίου 1994)
Φέτος συμπληρώνονται 25 χρόνια από το θάνατο της Τώνιας Μαρκετάκη, μιας σπουδαίας δημιουργού που, αν και «έφυγε» ξαφνικά από τη ζωή, στις 26 Ιουλίου 1994, άφησε το δυνατό της στίγμα στο Νέο Ελληνικό Κινηματογράφο. Έντονα πολιτικοποιημένη και διανοούμενη, με σπουδές στην περίφημη Κινηματογραφική Σχολή IDHEC της Γαλλίας, η Τώνια Μαρκετάκη μπήκε στον κινηματογράφο το 1967 με την ταινία μικρού μήκους «Ο Γιάννης και ο Δρόμος». Παράλληλα, εργάστηκε ως δημοσιογράφος, έκανε ραδιοφωνικές εκπομπές, σκηνοθέτησε για το θέατρο και την τηλεόραση, όπου γύρισε την επιτυχημένη τηλεοπτική σειρά της ΕΡΤ «Λεμονόδασος», βασισμένη στο μυθιστόρημα του Κοσμά Πολίτη (1978).
Το Αρχείο της ΕΡΤ, τιμώντας τη μνήμη της, ψηφιοποίησε και παρουσιάζει στην ιστοσελίδα http://www.ert.gr/news/arxeio-afierwmata/ την εκπομπή «Παρασκήνιο», που αναφέρεται στη ζωή και στο έργο της.
Το συγκεκριμένο επεισόδιο παρακολουθεί την πορεία της σκηνοθέτιδας Τώνιας Μαρκετάκη, αντιπροσωπευτικής δημιουργού του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου, διατρέχοντας τη φιλμογραφία της. Περιλαμβάνονται στιγμιότυπα από την ομιλία της στην εκδήλωση που έγινε προς τιμήν της στο Αετοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Χαλανδρίου, στις 4 Μαρτίου 1992, ενώ στοιχεία της σταδιοδρομίας της αντλούνται από την ομιλία, στην ίδια εκδήλωση, του κριτικού κινηματογράφου Αχιλλέα Κυριακίδη.
Επίσης, ακούγονται αποσπάσματα από ραδιοφωνική εκπομπή της Τώνιας Μαρκετάκη, καθώς και από συνεντεύξεις της, στις οποίες η ίδια αναφέρεται στη σχέση της με τον κινηματογράφο και σε ό,τι την ώθησε να γίνει σκηνοθέτις, στα παιδικά της βιώματα και στις επιρροές της από το οικογενειακό της περιβάλλον. Αλλού, μιλάει για τη σχέση της με την ελληνική γλώσσα και τη σημασία της χρήσης του λόγου στις δημιουργίες της.
Ακόμη, αναλύει στοιχεία της πρώτης μεγάλου μήκους ταινίας της «Ιωάννης ο Βίαιος» (1973), ταινία-ορόσημο του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου, που κέρδισε τα Βραβεία Σεναρίου, Σκηνοθεσίας και Α΄ Ανδρικού ρόλου. Αναφέρεται στα ερεθίσματα της παιδικής της ηλικίας, όπως τα παιδικά μυθιστορήματα, τα οποία λειτούργησαν ως πηγές έμπνευσής της.
Σχολιάζει, επίσης, τη δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία της «Η τιμή της αγάπης» (1983) και το θέμα που πραγματεύεται. Η ταινία, που βασίζεται στο διήγημα «Η τιμή και το χρήμα» του Κωνσταντίνου Θεοτόκη, απέσπασε επτά Κρατικά Βραβεία, καθώς και τη Χρυσή Ελιά στο Φεστιβάλ Μεσογειακού Κινηματογράφου 1984.
Το 1992 θα γράψει τις «Κρυστάλλινες Νύχτες», ταινία σπάνιας ευαισθησίας, με θέμα της μια ιστορία αγάπης ανάμεσα σε μία Γερμανίδα και έναν Εβραίο, παραμονές του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου στην Ελλάδα.
Επιπλέον, στο ντοκιμαντέρ γίνεται αναφορά στην περίοδο κατά την οποία η Τώνια Μαρκετάκη εργαζόταν ως καλλιτεχνική ρεπόρτερ και κριτικός κινηματογράφου στην εφημερίδα «Το Βήμα» (δεκαετία ’60), στη δουλειά της στην Ελληνική Τηλεόραση και στο σίριαλ «Λεμονόδασος» (1978), καθώς και στη σκηνοθετική της καριέρα στο θέατρο (1980).
Κατά τη διάρκεια της εκπομπής προβάλλονται δείγματα του έργου της, στιγμιότυπα από τις κινηματογραφικές της ταινίες, παράλληλα με φωτογραφικό και έντυπο αρχειακό υλικό. Περιέχονται, επίσης, πλάνα από το 4ο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (1963) και από τη βράβευση της Τώνιας Μαρκετάκη στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης του 1973.
Έτος παραγωγής: 2005
Σκηνοθεσία-σενάριο: Κώστας Μαχαίρας
Δείτε το αφιέρωμα στη διεύθυνση: https://www.ert.gr/arxeio-afierwmata/tonia-marketaki-26-ioylioy-1994/