Το Τρίτο Πρόγραμμα
θυμάται και τιμά τα θύματα της ναζιστικής θηριωδίας
Πέμπτη 28 Ιανουαρίου 2021 & Σάββατο 30 Ιανουαρίου 2021
Στον απόηχο της Διεθνούς Ημέρας Μνήμης Θυμάτων του Ολοκαυτώματος (27 Ιανουαρίου), τo Τρίτο Πρόγραμμα τιμά αυτή την ημέρα της παγκόσμιας οδύνης με δύο αφιερωματικές εκπομπές, που μεταδίδονται την Πέμπτη 28 Ιανουαρίου 2021 και το Σάββατο 30 Ιανουαρίου 2021, αντίστοιχα.
Την Πέμπτη 28 Ιανουαρίου 2021, στην εκπομπή «Όλα τα Πρωινά του Τρίτου», που επιμελείται και παρουσιάζει ο Διονύσης Μαλλούχος, σε απευθείας μετάδοση, από τις 10 το πρωί μέχρι τις 12 το μεσημέρι, φιλοξενείται ο συνθέτης Κώστας Μουστάκας, ο οποίος μιλά για το έργο του «Ρέκβιεμ για τα θύματα των Ναζί», σε λιμπρέτο του Μάρκου Χαρίτου. Ένα ορατόριο μνήμης για τα θύματα της χιτλερικής θηριωδίας σε Δίστομο, Καλάβρυτα, Βιάννο Ηρακλείου, Κάνδανο Χανίων, Κομμένο Άρτας, Πύλη Δερβενοχωρίων Βοιωτίας, Χορτιάτη… Το Ορατόριο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο ΚΠΙΣΝ τον Δεκέμβριο του 2018, παρουσία του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Στην εκπομπή μεταδίδεται η ηχογράφηση που έγινε τον Ιούνιο του 2019 από την ΕΡΤ με την Ορχήστρα Σύγχρονης Μουσικής της ΕΡΤ.
Διεύθυνση Ορχήστρας: Γιώργος Αραβίδης. Σολίστ, η μέτζο σοπράνο, Μαρίτα Παπαρίζου και ο βαρύτονος Πέτρος Σαλάτας. Συμμετέχει η Χορωδία της Τραπέζης της Ελλάδος σε διδασκαλία Κωνσταντίνου Ευαγγελάτου. Επιμέλεια ηχοληψίας: Μιχάλης Συγλέτος.
Στην εκπομπή ακούγεται, επίσης, το εμβληματικό «Κουαρτέτο για το τέλος του Χρόνου» με έμπνευση και αναφορές στην Αποκάλυψη του Ιωάννη («Ότι χρόνος ουκέτι έσται»), έργο που ο Γάλλος συνθέτης Ολιβιέ Μεσιάν έγραψε το 1940 ως κρατούμενος των Γερμανών σε στρατόπεδο της Σιλεσίας και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά εκεί, στις 15 Ιανουαρίου του 1941, με τον ίδιο τον συνθέτη στο πιάνο και ορχήστρα συγκρατουμένων του στο κλαρινέτο, βιολί και βιολοντσέλο, παρουσία εκατοντάδων φυλακισμένων αλλά και φυλάκων τους…
Ηχογράφηση του 1990 με το Ensemble Walter Boeykens. Ηχοληψία εκπομπής: Κωνσταντίνος Λούβαρης.
Στη δεύτερη εκπομπή, το Σάββατο 30 Ιανουαρίου 2021 στις 2:30 το μεσημέρι, με τίτλο «Πρώτος Όροφος», σε επιμέλεια και παρουσίαση του Διονύση Μαλλούχου, παρουσιάζονται ηχογραφήσεις που έχουν πραγματοποιηθεί στα στούντιο της ΕΡΤ.
Στην εκπομπή μεταδίδεται ηχογράφηση που έγινε στις 10 Φεβρουαρίου του 2018 στο Στούντιο Ε του Ραδιομεγάρου της ΕΡΤ με τον Σπύρο Κοντό (όμποε, κορυφαίο στην Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ) και τη Λητώ Θώμου (πιάνο) σε ένα πρόγραμμα με τίτλο «Ατραπός». Συνδετικός κρίκος των έργων που ερμηνεύουν οι δύο μουσικοί είναι η περίοδος σύνθεσής τους, λίγο πριν το ξέσπασμα του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Λειτουργούν ως τεκμήρια μουσικών ατραπών μιας εποχής, ως αντανάκλαση των γεγονότων και της προσωπικής διαδρομής του κάθε συνθέτη.
Ηχοληψία: Μιχάλης Συγλέτος και Βασίλης Χανιώτης.
Τα μουσικά κομμάτια για όμποε και πιάνο που ακούγονται είναι τα ακόλουθα:
Ο Ολιβιέ Μεσιάν γράφει το Vocalise στα 1935. O Γάλλος συνθέτης, λίγα χρόνια αργότερα, αιχμαλωτίστηκε ως στρατιώτης από τους Γερμανούς και κατά τη διάρκεια της κράτησής του στο στρατόπεδο συνέθεσε και παρουσίασε για πρώτη φορά το περίφημο «Κουαρτέτο για το τέλος του Χρόνου».
Η Σουίτα, έργο 17, του εβραϊκής καταγωγής Τσέχου συνθέτη Πάβελ Χάας, γράφτηκε το 1939 (μεταξύ 18 Ιουλίου και 26 Οκτωβρίου, την περίοδο που ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος) και είναι μια ευφυής διαμαρτυρία ενάντια στην προσάρτηση της Τσεχοσλοβακίας. Ένα πολύ γνωστό μουσικό θέμα διατρέχει ολόκληρο το έργο (ο ύμνος του St.Wenceslas). Πρόκειται για μια από τις τελευταίες συνθέσεις του Χάας, λίγο πριν μεταφερθεί στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Terezín. Ο συνθέτης πέθανε το 1944 στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς.
Η Σονάτα του Γερμανού συνθέτη Πάουλ Χίντεμιτ γράφτηκε το 1938, σε μια κρίσιμη περίοδο και αντικατοπτρίζει έντονα τον εσωτερικό του κόσμο πριν και μετά της αναγκαστικής του μετανάστευσης από τη ναζιστική Γερμανία.
Ο Έλληνας συνθέτης Νίκος Σκαλκώτας γράφει το Κοντσερτίνο στα 1939, σε συνθήκες καλλιτεχνικής απομόνωσης. Διαφεύγοντας από τη ναζιστική Γερμανία, έχει επιστρέψει στην πατρίδα του, όπου όμως έχει ανακοπεί η επαγγελματική του σταδιοδρομία.
Το Temporal Variations του Άγγλου συνθέτη Μπέντζαμιν Μπρίτεν, γράφτηκε στα 1936, σε μια εποχή που στο ημερολόγιό του καταγράφει αγωνία και ενδιαφέρον για τον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο. Αυτό εμφανίζεται στα εννέα σύντομα μέρη του έργου, τα οποία περιλαμβάνουν παρωδίες των στρατιωτικών εμβατηρίων και των αναγκαστικών ασκήσεων, φτάνοντας στο αποκορύφωμά με το μέρος «Commination», ένα σημάδι θεϊκής απειλής εναντίον των αμαρτωλών.
Το Νανούρισμα είναι ένα πρώιμο έργο (1942 ή 1949) του Έλληνα συνθέτη Δημήτρη Δραγατάκη, ο οποίος πολέμησε στην Εθνική Αντίσταση και ως εκ τούτου ολοκλήρωσε καθυστερημένα τις εγκύκλιες μουσικές του σπουδές.
Επιμέλεια ήχου εκπομπής: Κώστας Κυριακάκης
Η εκπομπή θα μεταδοθεί σε επανάληψη την Τετάρτη 3 Φεβρουαρίου 2021.
Τρίτο Πρόγραμμα 90,9 & 95,6
Το Τρίτο Πρόγραμμα θυμάται και τιμά τα θύματα της ναζιστικής θηριωδίας
Πέμπτη 28 Ιανουαρίου 2021 & Σάββατο 30 Ιανουαρίου 2021
Live Streaming: webradio.ert.gr/trito
Facebook: https://www.facebook.com/tritoprogramma