Ο Φίλιππος Δρακονταειδής στο «Μονόγραμμα» της ΕΡΤ2 13.01.2020

Ο Φίλιππος Δρακονταειδής στο «Μονόγραμμα» της ΕΡΤ2 13.01.2020

ΝΕΟΣ ΚΥΚΛΟΣ

ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ

Τριάντα οκτώ χρόνια συνεχούς παρουσίας το «Μονόγραμμα», η μακροβιότερη πολιτιστική εκπομπή της δημόσιας τηλεόρασης, έχει καταγράψει με μοναδικό τρόπο τα πρόσωπα που σηματοδότησαν με την παρουσία και το έργο τους την πνευματική, πολιτιστική και καλλιτεχνική πορεία του τόπου μας.

«Εθνικό αρχείο» έχει χαρακτηριστεί από το σύνολο του Τύπου και για πρώτη φορά το 2012, η Ακαδημία Αθηνών αναγνώρισε και βράβευσε οπτικοακουστικό έργο, απονέμοντας στους δημιουργούς-παραγωγούς και σκηνοθέτες Γιώργο και Ηρώ Σγουράκη το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου τους και ιδίως για το «Μονόγραμμα» με το σκεπτικό ότι: «…οι βιογραφικές τους εκπομπές αποτελούν πολύτιμη προσωπογραφία Ελλήνων που έδρασαν στο παρελθόν αλλά και στην εποχή μας και δημιούργησαν, όπως χαρακτηρίστηκε, έργο “για τις επόμενες γενεές”».

Έθνος χωρίς ιστορική μνήμη, και χωρίς συνέχεια πολιτισμού, είναι καταδικασμένο. Και είμαστε υποχρεωμένοι ως γενιά, να βρούμε τις βέβαιες πατημασιές, πάνω στις οποίες θα πατήσουν οι επόμενες γενιές. Πώς; Βαδίζοντας στα χνάρια του πολιτισμού που άφησαν οι μεγάλοι της εποχής μας. Στο μεσοστράτι δύο αιώνων, και υπερήφανοι που γεννηθήκαμε την ίδια εποχή με αυτούς και κοινωνήσαμε της Τέχνης τους, οφείλουμε να τα περιφρουρήσουμε, να τα περισώσουμε.

Η ιδέα της δημιουργίας ήταν του παραγωγού-σκηνοθέτη Γιώργου Σγουράκη, προκειμένου να παρουσιαστεί με αυτοβιογραφική μορφή η ζωή, το έργο και η στάση ζωής των προσώπων που δρουν στην πνευματική, πολιτιστική, καλλιτεχνική, κοινωνική και γενικότερα στη δημόσια ζωή, ώστε να μην υπάρχει κανενός είδους παρέμβαση και να διατηρηθεί ατόφιο το κινηματογραφικό ντοκουμέντο.

Η μορφή της κάθε εκπομπής έχει στόχο την αυτοβιογραφική παρουσίαση (καταγραφή σε εικόνα και ήχο) ενός ατόμου που δρα στην πνευματική, καλλιτεχνική, πολιτιστική, πολιτική, κοινωνική και γενικά στη δημόσια ζωή, κατά τρόπο που κινεί το ενδιαφέρον των συγχρόνων του.

Ο τίτλος είναι από το ομότιτλο ποιητικό έργο του Οδυσσέα Ελύτη (με τη σύμφωνη γνώμη του) και είναι απόλυτα καθοριστικός για το αντικείμενο που πραγματεύεται: Μονόγραμμα = Αυτοβιογραφία.

Το σήμα της σειράς είναι ακριβές αντίγραφο από τον σπάνιο σφραγιδόλιθο που υπάρχει στο Βρετανικό Μουσείο και χρονολογείται στον 4ο ώς τον 3ο αιώνα π.Χ. και είναι από καφετί αχάτη.

Τέσσερα γράμματα συνθέτουν και έχουν συνδυαστεί σε μονόγραμμα. Τα γράμματα αυτά είναι το Υ, το Β, το Ω και το Ε. Πρέπει να σημειωθεί ότι είναι πολύ σπάνιοι οι σφραγιδόλιθοι με συνδυασμούς γραμμάτων, όπως αυτός που έχει γίνει το χαρακτηριστικό σήμα της τηλεοπτικής σειράς.

Το χαρακτηριστικό μουσικό σήμα που συνοδεύει τον γραμμικό αρχικό σχηματισμό του σήματος με τη σύνθεση των γραμμάτων του σφραγιδόλιθου, είναι δημιουργία του συνθέτη Βασίλη Δημητρίου.

Σε κάθε εκπομπή ο/η αυτοβιογραφούμενος/η οριοθετεί το πλαίσιο της ταινίας, η οποία γίνεται γι’ αυτόν. Στη συνέχεια, με τη συνεργασία τους καθορίζεται η δομή και ο χαρακτήρας της όλης παρουσίασης. Μελετούμε αρχικά όλα τα υπάρχοντα βιογραφικά στοιχεία, παρακολουθούμε την εμπεριστατωμένη τεκμηρίωση του έργου του προσώπου το οποίο καταγράφουμε, ανατρέχουμε στα δημοσιεύματα και στις συνεντεύξεις που το αφορούν και έπειτα από πολύμηνη πολλές φορές προεργασία, ολοκληρώνουμε την τηλεοπτική μας καταγραφή.

Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί περίπου 380 πρόσωπα και θεωρούμε ως πολύ χαρακτηριστικό, στην αντίληψη της δημιουργίας της σειράς, το ευρύ φάσμα ειδικοτήτων των αυτοβιογραφουμένων, που σχεδόν καλύπτουν όλους τους επιστημονικούς, καλλιτεχνικούς και κοινωνικούς χώρους με τις ακόλουθες ειδικότητες: αρχαιολόγοι, αρχιτέκτονες, αστροφυσικοί, βαρύτονοι, βιολονίστες, βυζαντινολόγοι, γελοιογράφοι, γεωλόγοι, γλωσσολόγοι, γλύπτες, δημοσιογράφοι, διαστημικοί επιστήμονες, διευθυντές ορχήστρας, δικαστικοί, δικηγόροι, εγκληματολόγοι, εθνομουσικολόγοι, εκδότες, εκφωνητές ραδιοφωνίας, ελληνιστές, ενδυματολόγοι, ερευνητές, ζωγράφοι, ηθοποιοί, θεατρολόγοι, θέατρο σκιών, ιατροί, ιερωμένοι, ιμπρεσάριοι, ιστορικοί, ιστοριοδίφες, καθηγητές πανεπιστημίων, κεραμιστές, κιθαρίστες, κινηματογραφιστές, κοινωνιολόγοι, κριτικοί λογοτεχνίας, κριτικοί Τέχνης, λαϊκοί οργανοπαίκτες, λαογράφοι, λογοτέχνες, μαθηματικοί, μεταφραστές, μουσικολόγοι, οικονομολόγοι, παιδαγωγοί, πιανίστες, ποιητές, πολεοδόμοι, πολιτικοί, σεισμολόγοι, σεναριογράφοι, σκηνοθέτες, σκηνογράφοι, σκιτσογράφοι, σπηλαιολόγοι, στιχουργοί, στρατηγοί, συγγραφείς, συλλέκτες, συνθέτες, συνταγματολόγοι, συντηρητές αρχαιοτήτων και εικόνων, τραγουδιστές, χαράκτες, φιλέλληνες, φιλόλογοι, φιλόσοφοι, φυσικοί, φωτογράφοι, χορογράφοι, χρονογράφοι, ψυχίατροι.

Στο νέο κύκλο εκπομπών αυτοβιογραφούνται: η εικαστικός Μάρα Καρέτσος, ο ηθοποιός-σκηνοθέτης Γιάννης Μόρτζος, ο γλύπτης Πραξιτέλης Τζανουλίνος, η καθηγήτρια του ΕΜΠ Τόνια Μοροπούλου, ο συνθέτης Γιάννης Γλέζος, ο σχεδιαστής μόδας Γιάννης Τσεκλένης, ο φωτορεπόρτερ Αριστοτέλης Σαρρηκώστας, ο καραγκιοζοπαίχτης Σωτήρης Χαρίδημος, ο λυράρης Ψαραντώνης, ο ζωγράφος Δημήτρης Ταλαγάνης, ο συγγραφέας, σεναριογράφος και μεταφραστής Αχιλλέας Κυριακίδης, ο συνθέτης Λίνος Κόκοτος και ο ζωγράφος Γιώργος Ρόρρης.

Συντελεστές δημιουργίας της νέας ενότητας αυτών των εκπομπών είναι:

Παραγωγός: Γιώργος Σγουράκης.

Σκηνοθέτες: Περικλής Κ. Ασπρούλιας, Μπάμπης Πλαϊτάκης, Χρίστος Ακρίδας, Κιμ Ντίμον, Στέλιος Σγουράκης, Σωκράτης Σπανός.

Δημοσιογραφική επιμέλεια: Αντώνης Εμιρζάς, Ιωάννα Κολοβού.

Διεύθυνση φωτογραφίας: Μαίρη Γκόβα.

Ηχοληψία: Λάμπρος Γόβατζης, Νίκος Παναγοηλιόπουλος.

Μοντάζ – μίξη ήχου: Δημήτρης Μπλέτσας, Βασίλης Καρώνης, Στέφανος Καράβολος, Σταμάτης Μαργέτης.

Διεύθυνση παραγωγής: Στέλιος Σγουράκης.

Ημερομηνία μετάδοσης: Δευτέρα 13 Ιανουαρίου 2020, στις 20:00
«Φίλιππος Δρακονταειδής» (συγγραφέας – μεταφραστής)

Ο πεζογράφος-μεταφραστής Φίλιππος Δρακονταειδής, από τους πολυγραφότερους Έλληνες συγγραφείς, αυτοβιογραφείται στο «Μονόγραμμα».

Ο Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής γεννήθηκε στη Χαλκίδα. Το γεγονός που τον σημάδεψε και εν πολλοίς τον καθόρισε ήταν όταν ο πατέρας του, ενεργό μέλος της Εθνικής Αντίστασης, εκτελέστηκε τον Απρίλιο του 1944.

Αποφοίτησε από το Βαρβάκειο το 1958. Με εισαγωγικές εξετάσεις, μπαίνει στην Ανωτάτη Εμπορική αλλά δεν ολοκληρώνει τις σπουδές του, εξαιτίας οικονομικών προβλημάτων. Το 1968 γίνεται δεκτός στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης, όπου ολοκληρώνει πτυχιακές σπουδές Φιλολογίας και Ιστορίας. Σπούδασε Γαλλική Φιλολογία στην Αθήνα και Κοινωνιολογία στο Παρίσι.

Εμφανίστηκε πολύ νωρίς στα Γράμματα, το 1962 (22 ετών) με τη συλλογή διηγημάτων του «Τρίπτυχο», με το ψευδώνυμο Φ. Φιλίππου. Ένα χρόνο αργότερα, κυκλοφόρησε η νουβέλα του «Σημειώματα».

Τα ταξίδια του, ιδιαίτερα στην Αιθιοπία και το Κόσοβο, επηρέασαν την οπτική του και τη σκέψη του: μυθιστορήματα, δοκίμια (ενότητα των θεμάτων), μεταφράσεις και Ιστορία είναι η σοδειά των πρώτων κιόλας χρόνων. Οπλισμένος με γερή γνώση της Αγγλικής, Γαλλικής και Ισπανικής γλώσσας, φέρνει για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό τα πλήρη και σχολιασμένα κείμενα του Μισέλ ντε Μοντένι («Δοκίμια»), του Φρανσουά Ραμπελέ («Γαργαντούας και Πανταγκριέλ»), του Ισπανού ιερωμένου και στοχαστή Μπαλτάσαρ Γκρασιάν («Χρησμολόγιο και τέχνη της φρόνησης», «Ο ήρωας»), του Πορτογάλου ποιητή Φερνάντο Πεσόα («Τα ποιήματα του Αλμπέρτο Καγιέιρο»).

Επιπλέον, μετέφρασε για το Θέατρο Τέχνης – Κάρολος Κουν το έργο του Ραμόν Μαρία δελ Βάγιε Ινκλάν «Θεϊκά λόγια», το οποίο ανέβηκε στη σκηνή της οδού Φρυνίχου.

Το 1995 σε μια στροφή της επαγγελματικής διαδρομής του, αποκηρύσσει και ξαναγράφει ορισμένα έργα του. Χρειάζεται θάρρος και αρκετή δόση αυτοκριτικής για να κάνεις κάτι τέτοιο. Ο Φίλιππος Δρακονταειδής το έκανε, στηριγμένος στην άποψή του, πως τα κείμενά του αποτελούν «έργα εν προόδω» και συνεπώς χρειάζονται διαρκή επεξεργασία, συμπλήρωση ή αναθεώρηση. Έτσι, έκρινε πως ορισμένα απ’ αυτά δεν ανταποκρίνονταν στα κριτήρια ποιότητας που είναι απαραίτητη στη λογοτεχνία και αποκηρύσσοντας ένα μεγάλο μέρος του συγγραφικού του έργου, ξαναγράφει τα μυθιστορήματα: «Σχόλια σχετικά με την περίπτωση» (αναφέρεται στην περίπτωση της εκτέλεσης του πατέρα του και «συμπληρώνεται» συνεχώς ως εξελισσόμενο «βιογράφημα»), «Στα ίχνη της παράστασης», «Προς Οφρύνιο», «Το άγαλμα», «Το μήνυμα», «Η πρόσοψη». Αυτοί οι έξι τίτλοι συγκροτούν μια ενότητα με τίτλο «Εξάμετρον».

Βιβλία του έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, ολλανδικά και σλοβενικά.

Παραγωγός: Γιώργος Σγουράκης.

Σκηνοθεσία: Στέλιος Σγουράκης.

Δημοσιογραφική επιμέλεια: Ιωάννα Κολοβού, Αντώνης Εμιρζάς.

Διεύθυνση φωτογραφίας: Μαίρη Γκόβα.

Ηχοληψία: Λάμπρος Γόβατζης.

Μοντάζ: Δημήτρης Μπλέτας.

Διεύθυνση παραγωγής: Στέλιος Σγουράκης.