ΝΕΟΣ ΚΥΚΛΟΣ
ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ
Τριάντα οκτώ χρόνια συνεχούς παρουσίας το «Μονόγραμμα», η μακροβιότερη πολιτιστική εκπομπή της δημόσιας τηλεόρασης, έχει καταγράψει με μοναδικό τρόπο τα πρόσωπα που σηματοδότησαν με την παρουσία και το έργο τους την πνευματική, πολιτιστική και καλλιτεχνική πορεία του τόπου μας.
«Εθνικό αρχείο» έχει χαρακτηριστεί από το σύνολο του Τύπου και για πρώτη φορά το 2012, η Ακαδημία Αθηνών αναγνώρισε και βράβευσε οπτικοακουστικό έργο, απονέμοντας στους δημιουργούς-παραγωγούς και σκηνοθέτες Γιώργο και Ηρώ Σγουράκη το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου τους και ιδίως για το «Μονόγραμμα» με το σκεπτικό ότι: «…οι βιογραφικές τους εκπομπές αποτελούν πολύτιμη προσωπογραφία Ελλήνων που έδρασαν στο παρελθόν αλλά και στην εποχή μας και δημιούργησαν, όπως χαρακτηρίστηκε, έργο “για τις επόμενες γενεές”».
Έθνος χωρίς ιστορική μνήμη, και χωρίς συνέχεια πολιτισμού, είναι καταδικασμένο. Και είμαστε υποχρεωμένοι ως γενιά, να βρούμε τις βέβαιες πατημασιές, πάνω στις οποίες θα πατήσουν οι επόμενες γενιές. Πώς; Βαδίζοντας στα χνάρια του πολιτισμού που άφησαν οι μεγάλοι της εποχής μας. Στο μεσοστράτι δύο αιώνων, και υπερήφανοι που γεννηθήκαμε την ίδια εποχή με αυτούς και κοινωνήσαμε της Τέχνης τους, οφείλουμε να τα περιφρουρήσουμε, να τα περισώσουμε.
Η ιδέα της δημιουργίας ήταν του παραγωγού-σκηνοθέτη Γιώργου Σγουράκη, προκειμένου να παρουσιαστεί με αυτοβιογραφική μορφή η ζωή, το έργο και η στάση ζωής των προσώπων που δρουν στην πνευματική, πολιτιστική, καλλιτεχνική, κοινωνική και γενικότερα στη δημόσια ζωή, ώστε να μην υπάρχει κανενός είδους παρέμβαση και να διατηρηθεί ατόφιο το κινηματογραφικό ντοκουμέντο.
Η μορφή της κάθε εκπομπής έχει στόχο την αυτοβιογραφική παρουσίαση (καταγραφή σε εικόνα και ήχο) ενός ατόμου που δρα στην πνευματική, καλλιτεχνική, πολιτιστική, πολιτική, κοινωνική και γενικά στη δημόσια ζωή, κατά τρόπο που κινεί το ενδιαφέρον των συγχρόνων του.
Ο τίτλος είναι από το ομότιτλο ποιητικό έργο του Οδυσσέα Ελύτη (με τη σύμφωνη γνώμη του) και είναι απόλυτα καθοριστικός για το αντικείμενο που πραγματεύεται: Μονόγραμμα = Αυτοβιογραφία.
Το σήμα της σειράς είναι ακριβές αντίγραφο από τον σπάνιο σφραγιδόλιθο που υπάρχει στο Βρετανικό Μουσείο και χρονολογείται στον 4ο ώς τον 3ο αιώνα π.Χ. και είναι από καφετί αχάτη.
Τέσσερα γράμματα συνθέτουν και έχουν συνδυαστεί σε μονόγραμμα. Τα γράμματα αυτά είναι το Υ, το Β, το Ω και το Ε. Πρέπει να σημειωθεί ότι είναι πολύ σπάνιοι οι σφραγιδόλιθοι με συνδυασμούς γραμμάτων, όπως αυτός που έχει γίνει το χαρακτηριστικό σήμα της τηλεοπτικής σειράς.
Το χαρακτηριστικό μουσικό σήμα που συνοδεύει τον γραμμικό αρχικό σχηματισμό του σήματος με τη σύνθεση των γραμμάτων του σφραγιδόλιθου, είναι δημιουργία του συνθέτη Βασίλη Δημητρίου.
Σε κάθε εκπομπή ο/η αυτοβιογραφούμενος/η οριοθετεί το πλαίσιο της ταινίας, η οποία γίνεται γι’ αυτόν. Στη συνέχεια, με τη συνεργασία τους καθορίζεται η δομή και ο χαρακτήρας της όλης παρουσίασης. Μελετούμε αρχικά όλα τα υπάρχοντα βιογραφικά στοιχεία, παρακολουθούμε την εμπεριστατωμένη τεκμηρίωση του έργου του προσώπου το οποίο καταγράφουμε, ανατρέχουμε στα δημοσιεύματα και στις συνεντεύξεις που το αφορούν και έπειτα από πολύμηνη πολλές φορές προεργασία, ολοκληρώνουμε την τηλεοπτική μας καταγραφή.
Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί περίπου 380 πρόσωπα και θεωρούμε ως πολύ χαρακτηριστικό, στην αντίληψη της δημιουργίας της σειράς, το ευρύ φάσμα ειδικοτήτων των αυτοβιογραφουμένων, που σχεδόν καλύπτουν όλους τους επιστημονικούς, καλλιτεχνικούς και κοινωνικούς χώρους με τις ακόλουθες ειδικότητες: αρχαιολόγοι, αρχιτέκτονες, αστροφυσικοί, βαρύτονοι, βιολονίστες, βυζαντινολόγοι, γελοιογράφοι, γεωλόγοι, γλωσσολόγοι, γλύπτες, δημοσιογράφοι, διαστημικοί επιστήμονες, διευθυντές ορχήστρας, δικαστικοί, δικηγόροι, εγκληματολόγοι, εθνομουσικολόγοι, εκδότες, εκφωνητές ραδιοφωνίας, ελληνιστές, ενδυματολόγοι, ερευνητές, ζωγράφοι, ηθοποιοί, θεατρολόγοι, θέατρο σκιών, ιατροί, ιερωμένοι, ιμπρεσάριοι, ιστορικοί, ιστοριοδίφες, καθηγητές πανεπιστημίων, κεραμιστές, κιθαρίστες, κινηματογραφιστές, κοινωνιολόγοι, κριτικοί λογοτεχνίας, κριτικοί Τέχνης, λαϊκοί οργανοπαίκτες, λαογράφοι, λογοτέχνες, μαθηματικοί, μεταφραστές, μουσικολόγοι, οικονομολόγοι, παιδαγωγοί, πιανίστες, ποιητές, πολεοδόμοι, πολιτικοί, σεισμολόγοι, σεναριογράφοι, σκηνοθέτες, σκηνογράφοι, σκιτσογράφοι, σπηλαιολόγοι, στιχουργοί, στρατηγοί, συγγραφείς, συλλέκτες, συνθέτες, συνταγματολόγοι, συντηρητές αρχαιοτήτων και εικόνων, τραγουδιστές, χαράκτες, φιλέλληνες, φιλόλογοι, φιλόσοφοι, φυσικοί, φωτογράφοι, χορογράφοι, χρονογράφοι, ψυχίατροι.
Στο νέο κύκλο εκπομπών αυτοβιογραφούνται: η εικαστικός Μάρα Καρέτσος, ο ηθοποιός-σκηνοθέτης Γιάννης Μόρτζος, ο γλύπτης Πραξιτέλης Τζανουλίνος, η καθηγήτρια του ΕΜΠ Τόνια Μοροπούλου, ο συνθέτης Γιάννης Γλέζος, ο σχεδιαστής μόδας Γιάννης Τσεκλένης, ο φωτορεπόρτερ Αριστομένης Σαρρηκώστας, ο καραγκιοζοπαίχτης Σωτήρης Χαρίδημος, ο λυράρης Ψαραντώνης, ο ζωγράφος Δημήτρης Ταλαγάνης, ο συγγραφέας, σεναριογράφος και μεταφραστής Αχιλλέας Κυριακίδης, ο συνθέτης Λίνος Κόκοτος και ο ζωγράφος Γιώργος Ρόρρης.
Συντελεστές δημιουργίας της νέας ενότητας αυτών των εκπομπών είναι:
Παραγωγός: Γιώργος Σγουράκης.
Σκηνοθέτες: Περικλής Κ. Ασπρούλιας, Μπάμπης Πλαϊτάκης, Χρίστος Ακρίδας, Κιμ Ντίμον, Στέλιος Σγουράκης, Σωκράτης Σπανός.
Δημοσιογραφική επιμέλεια: Αντώνης Εμιρζάς, Ιωάννα Κολοβού.
Διεύθυνση φωτογραφίας: Μαίρη Γκόβα.
Ηχοληψία: Λάμπρος Γόβατζης, Νίκος Παναγοηλιόπουλος.
Μοντάζ – μίξη ήχου: Δημήτρης Μπλέτσας, Βασίλης Καρώνης, Στέφανος Καράβολος, ταμάτης Μαργέτης.
Διεύθυνση παραγωγής: Στέλιος Σγουράκης.
Ημερομηνία μετάδοσης: Δευτέρα 18 Νοεμβρίου 2019, στις 20:00
«Γιάννης Τσεκλένης» (σχεδιαστής)
Ένας κομψός άνδρας με αριστοκρατική φινέτσα περασμένου αιώνα, ένας κορυφαίος Έλληνας σχεδιαστής, από τους πρώτους που εισήγαγε την ελληνική μόδα και τα χρώματά της στη διεθνή αγορά, ο Γιάννης Τσεκλένης, αυτοβιογραφείται στο «Μονόγραμμα».
Πολυτάλαντος, ευφυής και πολυπράγμων, δουλεύοντας στο μαγαζί με υφάσματα του πατέρα του, έμαθε την τεχνική της εκτύπωσης των σχεδίων πάνω στο ύφασμα. Το ταλέντο του στη ζωγραφική (είχε πάρει βραβεία ως μαθητής) τον βοήθησε σ’ αυτό.
Ο Γιάννης Τσεκλένης δημιούργησε μια «γέφυρα» ανάμεσα στην παράδοση και στον σύγχρονο τρόπο ζωής που επέβαλε νέα οπτική.
Άντλησε τα θέματα για τα σχέδια των υφασμάτων του από τον ελληνικό πολιτισμό και τα προσάρμοσε στον σύγχρονο κόσμο.
Πηγή έμπνευσής του, τα αρχαία ελληνικά αγγεία, τα βυζαντινά χειρόγραφα, τα ελληνικά παραδοσιακά ξυλόγλυπτα και έργα ζωγραφικής, τα ταπισερί και οι πίνακες κυρίως των ζωγράφων Δομήνικου Θεοτοκόπουλου και Γιάννη Γαΐτη.
Στη γέφυρα αυτή παρέλασαν πανέμορφα κορίτσια, προβάλλοντας την ελληνική μόδα, ανάμεσά τους και η Έφη Μελά, κορυφαίο μοντέλο ξένων σχεδιαστών, την οποία παντρεύτηκε. Ομολογεί πως η συμβολή της υπήρξε καταλυτική στις αποφάσεις του. Τον ενθάρρυνε, τον επιβεβαίωνε, αλλά υπήρξε και σκληρός κριτής.
Στην έξοδό του από την Ελλάδα, έκανε ένα πολύ έξυπνο βήμα. Αντί να συναγωνιστεί τους ήδη αναγνωρισμένους Γάλλους και Ιταλούς, πήγε στη Νέα Υόρκη, σε μια αγορά παρθένα ακόμα.
Η επιτυχία της πρώτης συλλογής στην Αμερική, που έκανε σε συνεργασία με τον Ντίμη Κρίτσα, μετά την ενθουσιώδη προβολή που τους έκανε η ίδια η Ελίζαμπεθ Άρντεν, τους έφερε ένα πολύ σημαντικό συμβόλαιο μ’ έναν αμερικάνικο κολοσσό, με το αστρονομικό ποσό τότε των 200 εκατομμυρίων δολαρίων το χρόνο.
Οι δημιουργίες του από το 1965 ώς το 1991, πωλήθηκαν παγκοσμίως από τα κορυφαία καταστήματα, σε περισσότερες από 30 χώρες.
Συγχρόνως, υπογράφει με τη φίρμα TSEKLENIS στολές εργασίας, κάλτσες, βαλίτσες, καθώς και μια σειρά από οικιακά προϊόντα.
Επίσης, σχεδίαζε τους εσωτερικούς χώρους αυτοκινήτων, αεροσκαφών και ξενοδοχείων.
Όταν ένιωσε έτοιμος να κάνει το μεγάλο βήμα, την ίδρυση της «Ελληνικής Βιομηχανίας Ενδυμάτων Γιάννης Τσεκλένης», χτίζει ένα εργοστάσιο στο Μαρκόπουλο.
Τότε ανακαλύπτει ένα μελάνωμα στο αριστερό του χέρι. Δεν ανησυχεί και δεν το κρύβει από τον περίγυρο, τον οικονομικό και επιχειρηματικό. Οι τράπεζες όμως ανησυχούσαν (ο καρκίνος τότε σήμαινε θάνατο) και έκλεισαν τη στρόφιγγα της χρηματοδότησης. Κλείνει τα πάντα και φεύγει για Αμερική.
Επιστρέφει χρόνια αργότερα, όταν του ζητήθηκε να ηγηθεί ενός ελληνικού κέντρου σχεδιασμού μέσα στους κόλπους του ΕΟΜΜΕΧ, διδάσκοντας πολλούς Έλληνες σχεδιαστές αλλά και βιομηχάνους, τι μπορούν να κάνουν με θεματολογία στη μόδα, όχι μόνο για υφάσματα αλλά για ολοκληρωμένες συλλογές.
Σήμερα, στα 82 του χρόνια, δηλώνει πως τρέχει ακόμα με τις ίδιες ταχύτητες και ελπίζει «…να με κρατάει ο Θεός και η φύση καλά, να συνεχίσω μέχρι το τέλος να δημιουργώ, ωραιοποιώντας όσο μπορώ περισσότερο τη ζωή μας».
Παραγωγός: Γιώργος Σγουράκης.
Σκηνοθεσία: Χρίστος Ακρίδας.
Δημοσιογραφική επιμέλεια: Ιωάννα Κολοβού, Αντώνης Εμιρζάς.
Διεύθυνση φωτογραφίας: Μαίρη Γκόβα.
Ηχοληψία: Λάμπρος Γόβατζης.
Μοντάζ: Δημήτρης Μπλέτας.
Διεύθυνση παραγωγής: Στέλιος Σγουράκης.