Η Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ
παρουσιάζει την «Πρώτη Συμφωνία» του Βασίλι Καλίνικοφ
Απευθείας μετάδοση από το Studio C της ΕΡΑ
Ημερομηνία μετάδοσης: Δευτέρα 28 Φεβρουαρίου 2022, στις 11:00
Τη Δευτέρα 28 Φεβρουαρίου 2022, στις 11:00, η Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ, υπό τη διεύθυνση του αρχιμουσικού Πέτρου Στυλιανού, παρουσιάζει για πρώτη φορά έναν σπάνιο θησαυρό, την «Πρώτη Συμφωνία» του Βασίλι Καλίνικοφ, καθώς και γνωστές οπερατικές άριες με τη μοναδική ερμηνεία της υψιφώνου Τζούλιας Σουγλάκου, στην εκπομπή «Όλα τα πρωινά του Τρίτου – Και τώρα ξεκινάει η περιπέτεια της μελωδίας» σε απευθείας μετάδοση από το Studio C της ΕΡΑ.
Αναλυτικά το πρόγραμμα της συναυλίας
– Νικολάι Ρίμσκι – Κόρσακοφ (1844-1908): Εισαγωγή (από την όπερα «Η μνηστή του τσάρου»)
«Η μνηστή του τσάρου» του Νικολάι Ρίμσκι – Κόρσακοφ αποτελεί ένα από τα πλέον γοητευτικά και αντιπροσωπευτικά δείγματα του ρωσικού λυρικού ρεπερτορίου. Μέλος της περίφημης «ομάδας των πέντε» (από κοινού με τους Μπαλακίρεφ, Κιουί, Μουσόργκσκι και Μποροντίν), η οποία απετέλεσε τον πυρήνα της ρωσικής εθνικής σχολής, ο Νικολάι Ρίμσκι-Κόρσακοφ υπήρξε εξαιρετικά δραστήριος στον χώρο της όπερας.
Η όπερα «Η μνηστή του τσάρου», της οποίας ο συνθέτης συνυπέγραψε και το λιμπρέτο, εξελίσσεται σε τέσσερις πράξεις και η δράση τοποθετείται στη Ρωσία του 1572. Πρωτοπαρουσιάστηκε στο θέατρο Σολοντόβνικοφ, στη Μόσχα, στις 3/11/1899. Το έργο γράφτηκε σε μια περίοδο που ο συνθέτης επιδίωκε την αναμόρφωση της μουσικής του γλώσσας, θέλοντας να είναι πρωτότυπος, χωρίς να έρθει σε ρήξη με μορφές του παρελθόντος. Έπλασε έτσι μελωδίες που δημιουργούν την αίσθηση της παράδοσης και εκφράζουν την ψυχή του ρωσικού λαού. Η ορχήστρα θα ερμηνεύσει την εισαγωγή από την όπερα.
– Ζυλ Μασνέ (1842-1912): Il est doux, il est bon (από την όπερα Ηρωδιάς)
Ο Ζυλ Μασνέ είναι Γάλλος συνθέτης της δύσης του γαλλικού ρομαντισμού, δημοφιλέστατος για τις όπερές του στα τέλη του 19ου αλλά και αρχές του 20ού αιώνα. Θαυμάστηκε για το λυρισμό, τον αισθησιασμό, το συναισθηματισμό και τη θεατρικότητα της μουσικής του.
Η Ηρωδιάς είναι όπερα σε τέσσερις πράξεις, σε λιμπρέτο των Πωλ Μιλλιέ και Ανρί Γκρεμόν, το οποίο βασίστηκε στο ομώνυμο έργο του Γκυστάβ Φλωμπέρ. Η πρώτη παράσταση του έργου δόθηκε στο θέατρο των Βρυξελλών Μονέ στις 19 Δεκεμβρίου του 1881.
Το κείμενο του έργου έχει αναφορές στην Παλαιά Διαθήκη και περιστρέφεται στον αποκεφαλισμό του Ιωάννη του Προδρόμου και στα αίτια που τον προκάλεσαν. Η συγκεκριμένη όπερα θεωρείται από τα αρτιότερα και χαρακτηριστικότερα έργα του Μασνέ. Ρετσιτατίβο και Άρια της Σαλώμης ερμηνεύει η υψίφωνος
– Πιότρ Ιλίτς Τσαϊκόφσκι (1840-1893): Uzh polnoch Blizitsya (από την όπερα «Ντάμα Πίκα»)
Η «Ντάμα Πίκα» είναι μία από τις πιο ερμηνευμένες όπερες του Π.I. Τσαϊκόφσκι, με λιμπρέτο στη ρωσική γλώσσα προσαρμοσμένο από τον αδελφό του συνθέτη, Μοδέστο. Είναι μία όπερα σε τρεις πράξεις και η πλοκή της βασίζεται στο ομότιτλο δημοφιλές διήγημα του ποιητή Αλεξάντερ Πούσκιν, που δημοσιεύτηκε το 1834.
Ωστόσο, το έργο του Τσαϊκόφσκι διαφέρει σε ορισμένα σημεία από τη νουβέλα, και η σημαντικότερη αλλαγή έχει να κάνει με τον βασικό πρωταγωνιστή, τον Χέρμαν, έναν μηχανικό του στρατού, και τη σχέση του με τη νεαρή Λίζα, με τον συνθέτη να θέλει τους δύο ήρωες ερωτευμένους.
Η δραματική σκηνή της αυτοκτονίας της Λίζας στα παγωμένα νερά ενός καναλιού της Αγίας Πετρούπολης, στη διάρκεια της τρίτης πράξης, είναι αναμφίβολα μία από τις δυνατότερες στιγμές της όπερας που έκανε πρεμιέρα τον Δεκέμβριο του 1890 στο θέατρο Μαριίνσκι της Αγίας Πετρούπολης. Η υψίφωνος Τζούλια Σουγλάκου ερμηνεύει την άρια της Λίζας από τη 3η πράξη της όπερας.
– Οτορίνο Ρεσπίγκι (1879- 1936): Siciliana (Αρχαίοι χοροί και άριες για λαούτο, σουίτα αρ. 3)
Οι αρχαίοι χοροί και οι άριες για λαούτο, είναι μια συλλογή από ορχηστρικές μεταγραφές κομματιών για λαούτο του 16ου και τον 17ου αιώνα. O Οτορίνο Ρεσπίγκι, ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της Ιταλικής σχολής του 20ού αιώνα, ήταν εν τέλει ένας όψιμος ρομαντικός συνθέτης, επηρεασμένος βαθιά από τον Richard Strauss και τον N. Rimsky-Korsakov. Μέσα από το ρομαντικό στυλ συνθετικής γραφής του, ο Ρεσπίγκι ενσωμάτωσε ένα βαθύ ενδιαφέρον για την ιταλική μουσική της περιόδου της Αναγέννησης και του Μπαρόκ – ένας ασυνήθιστος συνδυασμός ο οποίος έφερε στο προσκήνιο πλήθος νέων στιλιστικών στοιχείων και ορχηστρικών χρωμάτων. Η ιδιοφυΐα του να τα συνδυάσει καρποφόρησε μέσα από τις τρεις ορχηστρικές σουίτες που συνέθεσε: Την πρώτη το 1917, τη δεύτερη το 1923 – και οι δύο για έγχορδα και πνευστά – και τέλος, την τρίτη σουίτα, η οποία ολοκληρώθηκε το 1931 μόνο για έγχορδα. Η Siciliana αποτελεί το 3ο μέρος της τρίτης σουίτας – μια ορχηστρική αποτύπωση παραδοσιακών χορών λαϊκής προέλευσης, πιθανότατα από τη Σικελία του 16ου αιώνα. Το ιδιαίτερα ποιμενικό και γαλήνιο ύφος με το οποίο εξυφαίνεται η εξάρχουσα μελωδική γραμμή, δίνει πρόσκαιρα τη θέση του σε ένα δυναμικό, πληθωρικό και γεμάτο ένταση ενδιάμεσο επεισόδιο, πριν επανέλθει και ολοκληρωθεί με μια πλήρως βουκολική και ήρεμη διάθεση.
– Πιέτρο Μασκάνι (1863- 1945): Voi lo sapete, o mamma (από την όπερα Καβαλερία Ρουστικάνα)
Η Καβαλερία Ρουστικάνα είναι μονόπρακτη όπερα του1889, σε μουσική του Ιταλού συνθέτη Πιέτρο Μασκάνι. Είναι ένα από τα διαμάντια του ιταλικού βερισμού και ταυτόχρονα η δημοφιλέστερη όπερα του συνθέτη. Βασίζεται στο ομώνυμο διήγημα του Τζιοβάνι Βέργκα, όπως αυτό διασκευάστηκε σε λιμπρέτο από τους Τζιοβάνι Ταρτζιόνι-Τοτσέτι και Γκουΐντο Μενάσι.
Η υπόθεση εκτυλίσσεται στην αγροτική Σικελία, όπου ο νεαρός Τουρίντου, επιστρέφοντας από το στρατό, βρίσκει την αγαπημένη του Λόλα παντρεμένη με τον πλούσιο Άλφιο. Για να την εκδικηθεί σμίγει με τη Σαντούτσα. Παρακινημένη από τη ζήλια η Λόλα επιστρέφει στον Τουρίντου, και η Σαντούτσα, μην αντέχοντας την προδοσία του αγαπημένου της, θα τον εκδικηθεί. Την άρια της Σαντούτσα ερμηνεύει η υψίφωνος Τζούλια Σουγλάκου.
– Βασίλι Σεργκέγιεβιτς Καλίνικοφ (1866-1901): Συμφωνία αρ. 1 σε σολ ελάσονα
O Βασίλι Σ. Καλίνικοφ έζησε την εποχή της κορύφωσης του ρωσικού πολιτισμού σε όλες τους τις εκφάνσεις. Στις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα, όπου ο Π.Ι. Τσαϊκόφσκι, Σ. Ραχμάνινοφ και Ρίμσκι-Κόρσακοβ μεταξύ άλλων, ολοκλήρωναν και παρουσίαζαν τα τελειότερα δείγματα ρωσικής συμφωνικής και οπερατικής εργογραφίας, ο Β. Καλίνικοφ κατάφερε με τη σεμνή πλην αριστουργηματική και κρυστάλλινη συνθετική του γραφή να αποτυπώσει με τον πλέον γλαφυρό τρόπο τον ατελείωτο πλούτο του ρωσικού πολιτισμού, τη μαγεία και μυστηριακή ομορφιά της ρωσικής φύσης, τη σημασία του πνεύματος, την πεμπτουσία της τέχνης, τη ψυχή των ανθρώπων. Κατά το σύντομο βίο του, ολοκλήρωσε δύο συμφωνίες, πολλά άλλα ορχηστρικά έργα και τραγούδια, όλα διαποτισμένα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του λαϊκού ρωσικού ύφους. Η Συμφωνία αρ.1 σε σολ ελάσονα, ολοκληρώθηκε το 1895, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1900 λίγες ημέρες πριν τον θάνατο του συνθέτη και είναι αφιερωμένη στον Ρώσο κριτικό, δάσκαλο και μέντορα του Semyon Kruglikov. Ένα έργο με χαρακτήρα επικό, ένας συμφωνικός θησαυρός απαράμιλλης ομορφιάς, ατελείωτου λυρισμού και ατέρμονης έκφρασης πηγαίων και φωτεινών συναισθημάτων ενός συνθέτη, ο οποίος γνώριζε πως βρίσκεται στα τελευταία στάδια της ζωής του.
Τα μέρη:
- Allegro moderato
- Andante commodamente
III. Scherzo. Allegro non troppo
- Finale. Allegro moderato
info
Δευτέρα 28 Φεβρουαρίου 2022 στις 11:00 στο Τρίτο Πρόγραμμα 90,9 και 95,6
https://webradio.ert.gr/trito/
Όλα τα πρωινά του Τρίτου-Και τώρα ξεκινάει η περιπέτεια της Μελωδίας
Παρουσίαση: Γιώργος Κωνσταντίνου
Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα ΕΡΤ
Σολίστ: Τζούλια Σουγλάκου (υψίφωνος)
Μουσική διεύθυνση: Πέτρος Στυλιανού
Ηχοληψία για τα Μουσικά Σύνολα: Νίκος Θεοδωρακόπουλος, Βασίλης Χανιώτης
Ηχοληψία για το Τρίτο Πρόγραμμα: Σπύρος Ηλιάδης